De stedelijke ruimten van Haarlem
Overal waar mensen bijeenwonen in een stedelijk gebied, ervaren
zij een karakter en een kwaliteit, uitgedrukt door bouwgestalte en
ruimtelijke omstandigheden, zoals die kort of lang geleden
gevormd zijn. Dit is bij wijze van spreken een achtergrondserva
ring, die overigens niet onbelangrijk is. Vermoedelijk zijn er
slechts weinig mensen immuun voor. Het onderscheiden van de
kwaliteit verdient meer belangstelling dan nu het geval is. Het
draagt bij om mooie gedeelten van een stad of dorp naar waarde te
schatten en zich erover te verheugen. Het is merkwaardig, dat in
kunstreisboekjes en toeristenfolders wel de diverse architectuur
monumenten vermeld worden, maar vrijwel nooit de mooie
situaties.
Een ander argument is, dat het kwaliteitsgevoel bij de ontwerpers
en de ruimtelijke beheerders achter is gebleven bij de hoog
ontwikkelde kunstgevoeligheid, waarmee onze voorouders tot en
met de 18de eeuw aantrekkelijke stadsbeelden hebben nagelaten.
Dit wil niet zeggen, dat er in onze dagen geen goede eigentijdse
ontwerpen worden gemaakt, maar dat zijn de uitzonderingen, die
de regel bevestigen.
Momenteel zijn diverse moderne ontwikkelingen bezig het zo
waardevolle culturele erfgoed te verminken, vaak zo erg dat die
aanvankelijke waarde niet meer herkend wordt, waarop de
uiteindelijke vernietiging kan volgen. Als men in verschillende
plaatsen rondkijkt kan men herhaaldelijk verzuchten, „wat
wordt er geknoeid" of „wat wordt er hardhandig omgesprongen
met aardige aangetroffen situaties".
Er zou een duidelijker inzicht moeten worden ontwikkeld over
het fenomeen ruimte.
De ruimte
Men kent dit begrip in de betekenis van tussenmaat, interieur-
maat, interieurkwaliteit, openheid, beschikbare plaats, leegte.
Er is enorm veel over dit begrip te zeggen. In algemene zin zou
men kunnen denken aan de ontmoetingslaag van het aardopper-
17
