Grote Markt
Vanzelfsprekend denken we in de eerste plaats aan de Grote
Markt, één van de belangrijke Nederlandse pleinen, kortgeleden
in zijn grondplan gewijzigd en sindsdien in discussie gebleven
door het niet geheel bevredigende resultaat.
De hoofdgedachte van de reorganisatie was aantrekkelijk; het
alom tegenwoordige verkeer parkeren terugdringen tot enige
kleine passages, hetgeen een opvallend karakterverschil met zich
meebracht. Het beetje resterende auto- en brommerlawaai is niet
hinderlijk, een totale isolatie van het stadsverkeer is vermeden.
Een belangrijk centrum als zo'n hoofdmarkt moet een levend
element zijn. Typische voorbeelden van levende pleinen zijn de
Dam en het Leidseplein in Amsterdam, als plein niet echt mooi,
maar het publiek stelt er prijs op. Zo'n centrum-ruimte is een
soort climax, een hoogtepunt ten opzichte van de omgeving, dit
in tegenstelling met een teruggetrokken plein, zoals een Nieuwe-
kerksplein. Daar is rust, voor een jachtig stadsmens aanleiding
om er maar een kort moment te zijn, want er is niet genoeg te
beleven.
De Grote Markt nu kreeg de sfeer van een voetgangersplein, geka
rakteriseerd door een rustige klinker-sierbestrating, nieuwe
beplanting en verlichting, terwijl het grote standbeeld van Coster
naar een nevenruimte verplaatst werd. Het is die rustige sfeer, die
vele mensen niet kunnen rijmen met een stadscentrum met zijn
drukte en volte, en het is duidelijk dat de meningen hierover
uiteen zullen blijven lopen, omdat er vele anderen zullen zijn, die
de rust en de ruimere aanblik op de mooie gebouwen, zittend op
een terras zeker zullen waarderen.
Het is vergelijkbaar met een middeleeuwse Franse stadskern, die
geïsoleerd kwam te liggen door het verleggen van de drukke acti
viteiten naar nieuwe stadsdelen. Op zulke oude pleintjes kan men
dankbaar neerstrijken op een mooie zomerdag in een omgeving,
die doorgaans echter kleinsteeds en museaal aandoet, vaak erg
37
eeuwse stadsbeelden. Gave voorbeelden hiervan vinden we nog menigmaal in
oude Franse stadjes. De hoge kwaliteit van de architectuur van menige gevel in de
Zijlstraat draagt bij tot dit hoogtepunt van stadsschoon. De grote lichtmasten
detoneren als onbehouwen dissonanten.
