verderop kunnen zien, is spannend en doet ons doorlopen tot
waar we een vrij overzicht over het hofje krijgen. Zo'n doorgang is
een pregnante ruimtebeleving. Een beperking roept spanning op.
Daarom heeft een kort, nauw steegje zijn charme, speciaal als de
doorkijken leuk zijn en als er onderweg een aardig detail te zien is.
Zij dragen bij tot de verscheidenheid van een stadsbeleving.
De ruimtewerking binnen de ombouwing van het hofje staat
doorgaans in het teken van harmonie en rust. De mooiste treft
men aan in het Hofje van Staats, Jansweg, waar de architectoni
sche vormgeving, de afmetingen van het plein, de levendige sier
bestrating, de kleur, het samengaan van een strakke duidelijkheid
met subtiele, levendige detaillering een prachtige totaliteit leve
ren. Dan moeten ook genoemd worden het Proveniershuis, Grote
Houtstraat, met zijn afwisselende ombouwing, de drie grote
bomen, die in deze ruime tuin een dankbare functie vervullen. Zij
bieden een samenspel met de Nieuwekerkstoren, als men diago-
naalsgewijs over het hofje kijkt (een 'dynamische' richting),
hetgeen graag gefotografeerd wordt als één van Haarlems hoogte
punten.
Verder is daar in de Barrevoetestraat het levendig gegroepeerde
Hofje van Loo, met zijn verrassende ruimte-uitloop in de hoeken.
Ook de vermelding van het Teylershofje, Koudenhorn, en het
Hofje van Oorschot, Kruisstraat, met zijn mooie uitzicht op de
kerktorens mag niet ontbreken. Hiermee is de opsomming van de
oude hofjes, die alle bekoorlijk zijn door de edele en bijna onge
schonden oude architectuur en hun vriendelijke sfeer nog lang
niet compleet. Diverse zijn niet in carré-vorm gebouwd, hebben
wel een ingesloten tuin, maar zien uit naar andere bouwsels, die
soms niet fraai zijn.
Het Hofje van Heythuysen, gelegen aan de Kleine Houtweg heeft
een iets gecompliceerder vorm. Het geniet het voorrecht van een
riant uitzicht op de beboste omgeving. Nog een ander soort hof
treffen we in Haarlem aan, n.l. het Begijnhof, eigenlijk meer een
pleintje, en voorts het Prinsenhof achter het stadhuis. Het zijn
aardige rustpunten, maar hun ruimtelijke kwaliteit wordt helaas
benadeeld door de storingen in de ombouwing.
64
