Tortuur
criminele rol verschenen, was er dan ook sprake van
(het vermoeden van) een ander misdrijf.
Politieke delicten. Bij de politieke delicten kan er niet
gesproken worden over verschuivingen in de straftoe
meting: de delicten zijn te plaatsgebonden en komen
alleen in tijden van politieke onrust voor. Het betreft hier
17 zaken waarvan er drie in 1750 spelen (pachtersop-
roer) en de rest van 1786-1794 (patriotse-prinsgezinde
rellen). De opgelegde straffen zijn over het algemeen
met zeer zwaar: vooral na 1787zijn de straffen zeer mild
?m,Tr„n ,T?merheid- °pe"t>*re
trouw. In totaal zijn er in deze categorie 29 zaken, die
zich met zo gemakkelijk met elkaar laten vergelijken De
helft van de zaken betreft het verbreken van een verban
ning. Verder handelt het om zaken als maat- en qe-
wichtsmisdrijven, valsheid in geschrifte, muntmisdrij-
ven, overtreding, verlaten van kinderen (de kinderen die
achterbleven kwamen namelijk ten laste van de stad:
het was dus een misdrijf tegen de schatkist).
In de meeste gevallen werd er een confinement (al of
met met een verbanning) opgelegd. De bestraffing van
de delicten in deze categorie was niet zeer streng, met
uitzondering van de muntmisdrijven, Valsemunterij
werd vanouds als een zeer zwaar delict gezien, dat met
de dood strafbaar was; sommige criminologen schre
ven zelfs straffen als 'verbranden' of 'koken in olie' voor.
In Haarlem komen in 1779 twee veroordelingen voor van
het uitgeven van vals geld. Het betrof hier een zaak
waarin de man (die samen met zijn vriendin het geld
uitgaf) ook nog een poging had ondernomen tot het
maken van vals geld. Deze poging was echter mislukt:
het geld dat hij uitgaf, had hij niet zelf gemaakt. Als straf
krijgt hij de straf die het dichtst bij de doodstraf staat:
geselen met de strop om de hals en brandmerken, 25
jaar werkhuis en een eeuwige verbanning. Zijn vriendin
wordt gegeseld en eeuwig verbannen.
Diversen, onbekend. Uiteraard kan er in deze catego
rieën niet gesproken worden over verschuivingen in het
strafbeleid; de zaken zijn te verschillend of onbekend
en niet erg talrijk (diversen: 5, onbekend: 2).
In het bovenstaande is reeds gezegd dat één van de
belangrijkste punten in de strijd voor de hervorminq van
het strafrecht het afschaffen van de tortuur was
Als de schout oordeelde dat er reden was voor een
scherper examen (tortuur), diende hij daartoe een ver
zoek in bij de schepenen. Dit werd niet zo maar ingewil-
28
