Mr. H.F. van den Haak
Het veranderend
gezicht van de
rechter in relatie tot
het veranderend
beeld van het
rechthuis van
Haarlem
Nieuw huis,
nieuw recht?
'Een bedrijf moet zich niet aanpassen
aan de bedrijfsruimte.
De bedrijfsruimte zou zich moeten
aanpassen aan het bedrijf'.
(advertentie Westland-Utrecht
Projectontwikkelingsmaatschappij
N.R.C. 21 februari 1981).
In de ochtend van 15 september 1890, ruim 90 jaar
geleden, drentelde een aantal leden van de Haarlemse
rechtbank op het station van de Hollandsche IJzeren
Spoorwegmaatschappij te Haarlem heen en weer. De
delegatie was in afwachting van de aankomst per trein
van de toenmalige minister van justitie, jhr. mr. Gustave
L.M.H. Ruijs van Beerenbroek (1842-1926; minister in
het eerste coalitiekabinet Mackay 1888-1891). Het doel
van zijn komst was het plechtig in gebruik nemen van
het nieuwe door sommigen wel als 'Paleis van Justitie'
aangeduide gerechtsgebouw aan de Jansstraat nr. 81,
dat in de zomer van 1890 tot stand was gekomen onder
architectuur van de ingenieur-architect W.G. Metzelaar,
die zijn initialen licht-ijdel in een van de stenen kolom
men van de hoge buitentrap heeft laten uithouwen.
Nadat de minister op het station plechtig is ontvangen,
begeeft het gezelschap zich per rijtuig naar het nieuwe
gebouw. De tocht is kort. Er zijn geen verkeerslichten.
Jansweg en Jansstraat zijn vrij in beide richtingen te
berijden en er is geen parkeerprobleem.
Aangekomen op de plaats van bestemming, bestijgt de
minister te zamen met de deputatie van de rechtbank de
vijftien treden van de dubbele stenen trap, die naar het
bordes en de hoofdingang leidt, welke zich onder het op
pilaren rustende balkon bevinden.
Omtrent de direct daarna volgende gang van zaken
wordt in de courant- in de spiegel waarin men kan zien
hoe men overkomt - het volgende gemeld: 'Nadat de
Heeren Regters, Kantonrechters, Griffiers, Officier van
Justitie en al hunne plaatsvervangers op hunne keurige,
deftige stoelen hadden plaatsgenomen, werd de Minis
ter binnengeleid'. Bij het lezen van dit citaat heb ik de
neiging even op te merken: 'Let op de stoelen'.
De achtste president van de Haarlemse rechtbank -
gerekend sedert 1811 (één jaar na het begin van de
Franse overheersing) mr. Simon Johan Anthony van
Walcheren, 67 jaar oud, houdt een korte openingsrede.
En de minister beantwoordt deze met o.m. te constate
ren: 'Dat de Haarlemsche Rechtbank en het Kantonge-
35
