31
Detail van de kaart die moest doorbrengen. Omgekeerd wilde de reiziger op
Thomas Thomasz. in 1578 doorreis natuurlijk zo snel mogelijk verder en daarom
ZTdZTenllThetSt het liefst Z0 dicht mo9eliik biJ de stadspoort
Ganguifgasthuis aan, nr. 18 om blJhet ochtendgloren meteen te kunnen vertrekken.
de resten van het Elisabeth Vandaar dat men in de middeleeuwse steden de oudste
Gasthuis (foto gemeente- gasthuizen bijna altijd kan aantreffen aan de grote we-
archief Haarlem). gen net buiten of binnen de stadsgracht. Voorbeelden
zijn Amersfoort, Bergen op Zoom, Breda, Delft, Gronin
gen, Middelburg. Het ligt dus voor de hand Haarlems
oudste gasthuis te zoeken aan de grote landweg die,
lopend over het midden van de strandwal, het noorden
en zuiden van Kennemerland met elkaar verbond en
waarlangs Haarlem ontstaan is; dus ergens aan de Gro
te Houtstraat, Gierstraat, Koningstraat, Barteljorisstraat
of Kruisstraat.
En inderdaad, op de huidige Botermarkt bij de Oude
gracht stond tot 1576 het Oude Gasthuis. We weten dat
de Oudegracht gegraven is eind 12e, begin 13e eeuw
om de jonge stad die zich langs de grote landweg en het
Spaarne en rond de Grote Markt aan het ontwikkelen
was, te beschermen. Wat we echter nog steeds niet
weten is of deze gracht dooreen stenen muur of slechts
door een aarden wal met een eenvoudige barricade van
stokken en staketsels omgeven was. Wel is in ieder
