te maken, werd toch begonnen met een westelijke uit leg. Een strook van 150 a 250 meter ten westen van de Oudegracht en Gierstraat werd bij de stad getrokken. Het nieuwe terrein werd in het westen gemarkeerd door een gracht/weg die de naam Burgwal kreeg. In het zui den sloot deze Burgwal aan op de reeds bestaande gracht, in het noorden op de inmiddels verlengde noor delijke stadsgracht. Lang heeft de nieuwe gracht de naam Burgwal niet gedragen. Begin 15e eeuw werd duidelijk dat Haarlem over het hoogtepunt van haar ontwikkeling heen was en dat naar verdere uitbrei dingsmogelijkheden niet gezocht behoefde te worden. De oostelijke, zuidelijke en westelijke stadsuitbreidin gen hadden het stedelijk gebied met 70 hectare ver groot tot 100 hectare, ruim voldoende om iedereen aan woonruimte te helpen. De provisorisch aangelegde burgwal werd dan ook vervangen door een permanente verdedigingslinie bestaande uiteen stenen muuren een circa 15 meter brede stadsgracht. De naam Burgwal heeft dus slechts korte tijd bestaan. We vinden hem dan ook slechts in een klein aantal bronnen genoemd, waar onder de zeven oorkonden uit de periode 1375-1388. Nog twee bronnen dienen genoemd te worden omdat zij de ligging van de Burgwal nader omschrijven en steun geven aan de opvatting dat de westelijke stadsgracht oorspronkelijk Burgwal genoemd werd. In 1391 kreeg Jan van Zaanden uit de nalatenschap van zijn vader Dirk van Dordrecht een rente van 16 pond op'dat erve an den Borchwal after Gheriits van der Does dat Matheeus Gheriit Claeszoenszoen ghehuert heeft tot erfhuer' (10). In 1427 betaalde de stad aan Pieter Jansz. de smit een zeker bedrag voor werkzaamheden op de Burgwal bij de Doelen, die toentertijd in het uiterste zuidwesten van de stad lagen (11). Na 1427 komt de naam Burgwal in de bronnen niet meer voor. Tenslotte nog enige opmerkingen over het Weideland en de Broek, de twee toponiemen die wijzen op natte, drassige en venige ondergrond. Reeds bij de behande ling van de Burgwal hebben we er op gewezen dat op zo'n 50 meter ten westen van de Gasthuis- en Tucht huisstraat de strandwal overgaat in een veengebied dat zich tot Overveen uitstrekt. De namen Weideland en de Broek, waarmee een gedeelte van dit veengebied werd aangeduid, spreken dan ook voor zich. Dat deze twee namen na 1388 in de bronnen niet meer voorkomen, zal eveneens duidelijk zijn. Tussen 1375 en 1388 werd het terrein tussen Burgwal en Gasthuisstraat ontgonnen,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1983 | | pagina 40