■m
Slaperdijkweg 200: Tolhuis. Gebouwd in 1824-1825
als woning voor de tolgaarder. De tol werd geheven ter
bekostiging van de aanleg van de straatweg Santpoort-
Spaarndam. De tol werd in 1923 opgeheven.
Westkolk 4: Hulpsecretarie. Gebouwd in 1912 in op
dracht van de gemeente Spaarndam als raadhuis en
veldwachterswoning naar ontwerp van de architecten
A. A. Kok en A. R. Hulshoff. Na de annexatie door
Haarlem op 1 mei 1927 werd het gebouw tot hulpsec
retarie ingericht.
IJ dijk 9: Het Haarlemse Huis. In 1781 als boeren
woning gebouwd aan de Zomervaart in Haarlem. Dit
huis moest in 1973 plaatsmaken voor een nieuwe loods
van Houthandel Peltenburg. Na demontage werd het
in 1976-1977 op deze plaats herbouwd.
Spaarndammerdijk 23: Het Rijnlandse Huis. Ge
bouwd in 1641 als werkplaats, timmerschuur en op
slagplaats voor het Hoogheemraadschap Rijnland in
de stijl van Pieter Post. Rechts ervan stond het eigenlij
ke Gemeenlandshuis van Rijnland dat omstreeks 1600
bekend stond als 'Het Huys te Oosterwaal'. Na 1728
werd het huis geleidelijk gesloopt. Hier woonden de
opzieners van Rijnland zoals Nicolaas Cruquius en Ch-
ristiaan Brunings Jr. Het luidklokje op het dak, met
het jaartal 1524, diende om bij dreigend overstro
mingsgevaar het zogenaamde 'dijkleger' op te roepen.
In 1777-1778 logeerden de bekende schrijfsters Betje
Wolff en Aagje Deken enkele maanden in dit huis.
Kerklaan 35; Gemaal van Rijnland. In 1843 werd hier
een stoomgemaal gebouwd naar aanleiding van de
drooglegging van het Haarlemmer Meer. Het stoom
gemaal werd in 1930 door brand vernield en in 1936
vervangen door het huidige dieselgemaal. De oorspron
kelijke schepraderen zijn echter gehandhaafd. Het is
een der vier grote lozingspunten van het Hoogheem
raadschap Rijnland. De andere drie bevinden zich te
Halfweg, Katwijk en Gouda.
Oostkolk: Gedenksteen Kolksluis. De vertaling luidt
als volgt: Deze sluis werd in 1290 gebouwd in opdracht
van Floris, graaf van Holland. In 1571 hersteld van de
beschadigingen, verlegd in de richting van het Spaarne
en met zware stenen versterkt. In 1778 door Dijkgraaf
224