niet verbroken. Bovendien bleef dr. Nolte in het 'Haar
lemse beeld doordat zij wethouder van onderwijs,
jeugdzaken en personeelszaken in Bloemendaal was.
Onderwijs en jeugd hebben duidelijk de lijn van haar
leven bepaald. Zij kende de weg in Den Haag (onder
wijsraad) zoals dat in het politieke jargon heet, en
daarvan heeft Bloemendaal ruimschoots kunnen profi
teren. Juist ook door haar contacten uit de praktijk kon
ze zich deskundig en efficiënt aan haar onderwijszaken
wijden. Efficiënt en doortastend ook was zij waar het
personeelsaangelegenheden betrof, want zij was wars
van iedere ambtenarij. Zo ook kon zij met veel begrip
de jeugdzaken die haar waren toevertrouwd aanpak
ken en deed zij bijvoorbeeld alles om de internationale
jeugdcontacten te bevorderen. En niet minder stimu
leerde zij de ontwikkeling van (jonge) mensen door ver
dere studie. Een aanvraag om financiële steun, een
beurs, kon altijd op de daadwerkelijke steun van wet
houder Nolte rekenen. Zij zat dus als voorzitter van
het Haarlems Avondlyceum op de juiste stoel. De
school groeide van 180 leerlingen en 25 docenten tot
een instelling met 3000 leerlingen en 250 docenten.
Uiteraard was dat niet alleen het werk van dr. Nolte.
Zij heeft tot die groei wel belangrijk bijgedragen door
een sterke, persoonlijke inzet.
In een proces van jaren voelde zij zich een vreemde
geworden in haar politieke partij die een naar haar op
vatting behouden koers was gaan varen, en vervreemd
de zij, hoewel gelovig gebleven tot op haar laatste dag,
van haar Kerk. Of anders gezegd en meer naar haar
gevoelens: de Kerk vervreemdde zich van haar. Voor
deze vrouw, die zoveel andere, vooral jongere vrouwen
cultureel, sociaal, godsdienstig en politiek naar een be
vrijdende emancipatie had gestimuleerd, was de res
tauratie in de (Nederlandse) roomse Kerk een onver
draaglijke, onverwerkbare teleurstelling. Haar naaste
vrienden hebben dat begrepen.
Met tal van anderen hebben zij haar begeleid op die
tocht naar de algemene begraafplaats in Bloemendaal.
Maria de Vaal-Muller In een kleine, besloten kring van familieleden en vrien-
4 september 1921 - den is op 21 januari Maria de Vaal-Muller op Wester-
17 januari 1986 veld gecremeerd. De laatste jaren van haar leven, toen
zij in het werk dat zij met zoveel liefde en enthousias-
268
WIM HELVERSTEIJN
