Dat laatste is minstens twijfelachtig, want de kapel
was gesticht door de graaf en dus grafelijk eigendom.
Hier geldt het patronaatsrecht, collatierecht of recht
van presentatie, wat niet helemaal hetzelfde is, maar
wat we in dit geval wel mogen gelijkstellen5). Op grond
van dit recht maakt Adriaan Pauw aanspraak op het
kerkgebouw, waarvan de ruïne nog aanwezig was, op
het vormen van een eigen parochie en op het benoemen
van de predikant. Volgens middeleeuws kerkrecht
moest daar de bisschop over beslissen, maar door de
Hervorming was de bisschop in Holland verdwenen.
Maar er is een calvinistisch kerkrecht voor in de plaats
gekomen, dat van patronaatsrecht niets weet: wereld
lijke invloed in de kerk is uit den boze. Dat werd door
verschillende kerkvergaderingen telkens weer vastge
steld, wat ook nodig was, want de wereldse invloeden
kwamen steeds weer voor den dag6). De zeer radicale
calvinisten in Vlaanderen werden door Spanje gekal
meerd en in Holland kwam de reformatie in handen
van de stedelijke burgerij, die de geest van de beelden
stormers niet meer had en eigendom zeer hoog schatte.
Ondanks voortdurende pogingen heeft men het patro
naatsrecht niet afgeschaft: de Synode van Dordrecht
van 1619 heeft het 'gelimiteerd' in zeer onduidelijke
termen.
Adriaan Pauw moet zich neerleggen bij het verlies van
het vicariegoed. Zoals in Heemstede, zo was het op
vele plaatsen door de machthebber genaast. Om te red
den wat er te redden viel, hadden de Staten van Hol
land het 'Geestelijk Kantoor' te Delft opgericht
(I579), dat het nog beschikbare kerkelijk bezit cen
traal ging administreren en daaruit predikantstrac-
tementen kon uitbetalen. Adriaan Pauw weet in de
cember 1621 een predikantstractement van 350,
los te krijgen en gaat dan op zoek naar een predikant.
Maar de Synode van Dordrecht heeft ook voorgeschre
ven dat er werk moest worden gemaakt van de zending
op het platteland en de classis van Haarlem gaat in
dezelfde tijd deze opdracht vervullen7), zodat Adriaan
Pauw en de classis elkaar voortdurend voor de voeten
lopen. Op 12 juni 1622 houdt Pauw een eerste kerk
dienst in en bij de ruïne van de kapel met hoogwaardig
heidsbekleders uit Amsterdam en Haarlem, een af
vaardiging van de theologische faculteit van Leiden en
de hele familie Pauw, maar wij zoeken tevergeefs naar
een vermelding van de twintig lidmaten, die er toch
ook bij geweest moeten zijn. De classis had de bui al