Dat laatste is minstens twijfelachtig, want de kapel was gesticht door de graaf en dus grafelijk eigendom. Hier geldt het patronaatsrecht, collatierecht of recht van presentatie, wat niet helemaal hetzelfde is, maar wat we in dit geval wel mogen gelijkstellen5). Op grond van dit recht maakt Adriaan Pauw aanspraak op het kerkgebouw, waarvan de ruïne nog aanwezig was, op het vormen van een eigen parochie en op het benoemen van de predikant. Volgens middeleeuws kerkrecht moest daar de bisschop over beslissen, maar door de Hervorming was de bisschop in Holland verdwenen. Maar er is een calvinistisch kerkrecht voor in de plaats gekomen, dat van patronaatsrecht niets weet: wereld lijke invloed in de kerk is uit den boze. Dat werd door verschillende kerkvergaderingen telkens weer vastge steld, wat ook nodig was, want de wereldse invloeden kwamen steeds weer voor den dag6). De zeer radicale calvinisten in Vlaanderen werden door Spanje gekal meerd en in Holland kwam de reformatie in handen van de stedelijke burgerij, die de geest van de beelden stormers niet meer had en eigendom zeer hoog schatte. Ondanks voortdurende pogingen heeft men het patro naatsrecht niet afgeschaft: de Synode van Dordrecht van 1619 heeft het 'gelimiteerd' in zeer onduidelijke termen. Adriaan Pauw moet zich neerleggen bij het verlies van het vicariegoed. Zoals in Heemstede, zo was het op vele plaatsen door de machthebber genaast. Om te red den wat er te redden viel, hadden de Staten van Hol land het 'Geestelijk Kantoor' te Delft opgericht (I579), dat het nog beschikbare kerkelijk bezit cen traal ging administreren en daaruit predikantstrac- tementen kon uitbetalen. Adriaan Pauw weet in de cember 1621 een predikantstractement van 350, los te krijgen en gaat dan op zoek naar een predikant. Maar de Synode van Dordrecht heeft ook voorgeschre ven dat er werk moest worden gemaakt van de zending op het platteland en de classis van Haarlem gaat in dezelfde tijd deze opdracht vervullen7), zodat Adriaan Pauw en de classis elkaar voortdurend voor de voeten lopen. Op 12 juni 1622 houdt Pauw een eerste kerk dienst in en bij de ruïne van de kapel met hoogwaardig heidsbekleders uit Amsterdam en Haarlem, een af vaardiging van de theologische faculteit van Leiden en de hele familie Pauw, maar wij zoeken tevergeefs naar een vermelding van de twintig lidmaten, die er toch ook bij geweest moeten zijn. De classis had de bui al

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1986 | | pagina 54