57
Noten i J. W. Groesbeek, Heemstede in de historie (Heemstede,
1972), pp. 8-9, 16-21.
2 De schuldige is F. van Mieris, Charterboek der Graaven
(1754)-
3 Wij vinden een reeks kapelaans vermeld bij: Grijpink,
Register op de parochiën, vicarieën en de bedienaars, zooals
die voorkomen in de middeleeuwsche rekeningen van den
Officiaal des Aartsdiakens van den Utrechtschen Dom (uitg.
Bijdragen voor de geschiedenis van het bisdom van Haarlem),
3e deel Kennemerland, door C. P. M. Holtkamp, leeraar
Hageveld te Heemstede, p. 100. Daar wordt behandeld de
Capella S. Marie Virginis met een reeks bevestigde
kapelaans van 1403 tot 1531. De reeks is hier en daar
onderbroken. De kapelaan van de enquête van 1514 staat er
niet bij en ik heb de indruk dat er twee soorten kapelaans zijn
geweest: die van de graaf en die van de heer van Heemstede.
Het uitgebreide onderzoek heb ik niet verricht.
4 H. Krol, 'Heemstede in 1494 en 1514', Nieuwsbrief Ver.
Oud-Heemstede-Bennebroek, nr. 49 (aug. 1986) pp. 2-5.
5 Patronaatsrecht recht van de stichter op het algemeen
bestuur (vaak als eigendom voorgesteld); collatierecht
recht om de geestelijke te benoemen; recht van presentatie
recht om een candidaat voor een ambt voor te stellen. Wij
gaan niet op de kleine verschilen in, maar Pauw neemt het
recht in de ruimste betekenis.
6 Een zeer goed overzicht geeft C. A. Tukker, 'Patronaatsrecht
en Protestantisering in de Hollandse Reformatie',Archief v.d.
geschiedenis v.d. Katholieke Kerk in Nederland, 10 (1968)
pp. 130-148.
7 Een classis in de kerken van calvinistische structuur is een
groep van gemeenten; een aantal classes vormen een
kerkprovincie. De classis Haarlem strekt zich uit ongeveer
van Heemstede via Halfweg, Assendelft, Beverwijk naar
Zandvoort.
8 H. Kaajan zegt in Holland, 17 (1986) p. 375: dat de preciese
Pauw in het geschil met dit college (nl. de classis Haarlem)
over de predikantsbenoeming op 25 april 1623 wel degelijk
zelf de rekkelijke Martinus Bruno uit de voordracht van 18
oktober koos. Dat Bruno rekkelijk (dus Arminiaans) was,
hoor ik voor het eerst, en dat noch de rechtzinnige classis
noch de even rechtzinnige Pauw daar iets van gemerkt zouden
hebben, is ondenkbaar. De zaak zit anders: drie candidaten
van Pauw worden door de classis afgewezen (waarbij hij zelfs
een 'excuus-brief' moest schrijven) en hij legt zich bij de
voordracht van Bruno neer omme de meeste ruste, eenicheyt
ende stichtinge tot voorkominge van disputen en hij mag de
uitnodigingsbrief aan de classis Edam schrijven.Over de
predikantsberoepingen is heel wat te vertellen, maar wij
schrijven over het bouwen van de kerk.
9 In De Hervormde Kerk te Heemstede (Heemstede, 1977), p.
38, wordt 10 juli als de datum van het beroep door de classis
vermeld, waarna op 13 juli Pauw brieven schrijft aan hem,
aan zijn kerkeraad en aan de Classis van Edam. Twee
predikanten uit de Haarlemse classis gaan deze brieven
overbrengen. Adriaan Pauw heeft slechts een zéér formele
taak.
