Gebruikte afkortingen ara Algemeen Rijksarchief gah Gemeentearchief Haarlem om Archief van het Oudemannenhuis r Register Nr Nummer van het rijmpje in het register tmb Archief van de sociëteit Trou moet blycken Noten 1 Dit artikel is een ingekorte versie van een inleidend hoofdstuk uit mijn doctoraalscriptie: K. Kilian, 'De loterij van Haarlem 1606-1607. Een onderzoek naar de mentaliteit van Hollanders en Zeeuwen in de vroege zeventiende eeuw' (doctoraalscriptie Rijksuniversiteit Utrecht 1988), ter inzage in de bibliotheek van het gah en de letterenbibliotheek van de Rijksuniversiteit Utrecht. In de scriptie heb ik een steekproef van circa 2000 van de in Haarlem aanwezige circa 25.000 rijmpjes bestudeerd op themata, onderscheiden naar sexe, woonplaats en het aantal gekochte loten van de inleggers. 2. G. Fokker, Geschiedenis der loterijen in de Nederlanden. Eene bijdrage tot de kennis van de zeden en gewoonten der Nederlanders in de xve, xvte en xvue eeuwen (Amsterdam 1862), pp. 3-4. Zijn boek is de enige mij bekende Nederlandse monografie over het loterijwezen. 3. Ibidem, noot 48. 4. Ibidem, p. 14. 5. Over de Haarlemse loterij van 1606-1607 en het landjuweel van 1606, dat verderop ter sprake zal komen, bestaat nog weinig gedegen literatuur. N.H. van den Bosch-Nord Thomson publi ceerde een artikel over beide in Historia, maandschrift voor geschiedenis en kunstgeschiedenis 14 (1949) pp. 127-141, getiteld 'Hoe het gebouw van het Frans Halsmuseum te Haarlem tot stand kwam'. Voor het landjuweel baseert zij zich voornamelijk op Zacharias Heyns' Const-thoonende juweel (Zwolle 1607). De gang van zaken van de loterij reconstrueerde zij voor het grootste deel aan de hand van het rekeningboek van Willem van der Meije, gah, om, inv. 4. Daarnaast gaf zij een selectie van een kleine 100 van de circa 25.000 rijmpjes die zich bevinden in gah, om, inv. 3. Voor overige literatuurvermeldingen moet ik hier uit ruimtegebrek verwijzen naar mijn scriptie, H. 1 noot 1. 6. F. Allan, Geschiedenis en beschrijving van Haarlem van de vroeg ste tijd tot op onze dagen, 4 dln. (Haarlem 1874-1888) iv, pp. 1- 10 en 49-53: Het Sint Elisabethsgasthuis was een gasthuis voor zieken. Het pesthuis was er voor pestlijders, en het Sint Barbara gasthuis of Onze Lieve Vrouwen gasthuis was er voor zieke en behoeftige vrouwen. 7. gah, om, inv. 1. Los vel. 8. gah, om, inv. 1: een copie van het verleende octrooi. De tekst daarvan komt vrijwel letterlijk overeen met die in ara, inv. 03.01.04/03.01.05, gedrukte resoluties van de Staten van Holland en West-Friesland, Nr. 30. Datum: 16 november 1596. 9. gah, stadsarchief, vroedschapsresoluties 1596-1601, kast 3/4, Nr. 8 (E 18), f. 251 en 255. Deze aktes zijn gepubliceerd in Allan, iv, pp. 9-10, die ze ontleende aan Enschedé. 10. Allan, op. cit.p. 10: gegevens ontleend aan Enschedé. 11gah, stadsarchief, vroedschapsresoluties 1601-1609, kast 3/4, Nr. 9 (E 19), f. 151-2- 30

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1989 | | pagina 32