kundige verzorging, gratis verzorging en verpleging in
een ziekenhuis of oude mannen- of vrouwenhuis en
de bedeling. Zoals gezegd werden in 1840 bijna 4.500
mensen bedeeld. De meesten ontvingen op vertoon van
hun broodbriefje, dat zij van hun armbestuur hadden
gekregen, elke week een paar broden en wat centen.
Deze gaven moesten zij persoonlijk afhalen bij de arm-
kantoren van de diverse kerkelijke armbesturen.
Zoals gebruikelijk schoot in de winter het aantal bedeel
den sterk omhoog, omdat bij strenge koude de textiel
fabrieken, die niet verwarmd waren, dicht gingen en
omdat ook de bouw, waarin in 1840 bijna 800 Haarlem
mers werk hadden, grotendeels stil kwam te liggen. Het
katholieke armbestuur bedeelde bijvoorbeeld in mei en
juni van 1840 gemiddeld zo'n zestig armen. In december
waren dit er bijna 1.000. Omdat in die wintermaanden
de nood ontzettend hoog was, kregen de armen extra
bedelingen in de vorm van holsblokken (klompen), de
kens, hemden, met zeegras gevulde beddezakken en
natuurlijk turf.
Het geld voor de broodbedeling en al deze extra uitgaven
kregen de armbesturen uit gemeentelijke subsidies, uit
inkomsten van eigen bezit en collectes. Zo ontvingen in
september alle pastoors van de regenten van het Sint
Jacobs-Godshuis een schrijven, waarin aangekondigd
werd dat de jaarlijksche collecte tot aankoop van turf ten
behoeve onzes zoo zeer verarmde geloofsgenooten weder
op woensdag den gden zal plaats hebben. De regenten
hoopten dat in verband met de hoge prijzen van sommige
allernoodzakelijkste levensbehoeften, de parochianen
milddadig gestemd zouden zijn, wanneer de weesjongens
van het Godshuis, die de collectes plachten op te halen,
langskwamen. Want alleen dan zouden de regenten met
Gods vaderlijke bijstand in staat gesteld worden een aantal
van bijna vijfhonderd huisgezinnen gedurende den reeds
aannaderende winter althans met eene zoo veel niet te
weeg brengende bedeeling als is die van turf te hulp
kunnen komen.
Soms viel de armen een buitenkansje ten deel. In novem
ber 1840 liet de militaire commandant van Noord-Hol
land weten dat de Commissie die ging over de keuring
van het proviand, de haver, die in de Koksteeg in het
magazijn lag opgeslagen, voor menselijke en dierlijke
consumptie had afgekeurd en dat hij de haver daarom
graag aan de armen gratis 'ter dispositie' wilde stellen.
Bejaarden, gebrekkigen, invaliden, wezen en verlaten
kinderen, die geen geld of familieleden hadden om thuis
