;en uitgroeisels, juiste grootte van de longen, milt en lever, dn- kleur, stank, etc. 'aar ude Tot besluit Eén ding is zeker. Het beeld dat wij van Haarlem gekre- de gen hebben bij het bestuderen van enkele posten in lag de jaarrekening van ontvangsten en uitgaven van de nen Gemeente Haarlem over 1840, wekt anno 1990 gemeng- het de gevoelens opTevergeefs zoeken wij naar een burger- nde lijke overheid die het tot zijn taak rekent de belangen len, van elke individuele burger op alle mogelijke terreinen nis- te behartigen. Burgemeester, wethouders en raadsleden met van Haarlem in 1840 beschouwden het als hun roeping zeel de bestaande orde, zoals die door God in zijn ondoor- een grondelijke wijsheid was opgelegd, te beschermen en te ren, handhaven. Aangezien deze orde in hun ogen vooral ten, bedreigd werd door het al maar groeiende leger der een armen, moesten zij alles in het werk stellen om het volk, wee dat samengeklonterd was in vale achterbuurten, zoals irst- de Burgwal, de Kamp, de Vijfhoek en Bakenesse, in het gareel te houden. In de praktijk betekende dit dat zij het ervoor moesten zorgen dat de armen niet de hongerdood stad stierven en aan hun armoede bezweken, zodat zij geen and aanleiding zouden hebben op te staan en zich te vergrij pen aan het bezit van anderen. De archieven van het irde gemeentebestuur zijn heden ten dage stille getuigen van dat deze 'politionele' politiek. Het merendeel bijvoorbeeld jige van de ingekomen en uitgegane stukken betreft de hand dat having van de openbare orde en de armenzorg in al zijn het facetten. Overigens mogen wij de vroede vaderen van van Haarlem deze houding niet euvel duiden. Zij waren en kinderen van hun tijd en de tijd eiste van hen het hand- pril haven van een standenmaatschappij. Aan de bestrijding reid van de werkelijke oorzaken van de armoede en aan een oor actieve economische politiek, die ook de onderste lagen ieer van de samenleving ten voordele zou strekken, was men van in die tijd nog niet toe. ;ur- Omdat de armen bijna alle aandacht opeisten, blijven ino- de 'achtenswaardige' burgers van Haarlem, zo treffend we- geportretteerd door Nicolaas Beets in zijn Camera am- Obscura, dat in december 1839 verscheen bij de Haar- atie lemse drukker De Erven F. Bohn, buiten beeld. Zij )ok kregen en namen alle vrijheid een leven te leiden waarop ,ver zij gezien hun stand meenden recht te hebben. Waar de aest interesses van deze 'meergegoede' burgers in hun statige tige huizen in de Grote Houtstraat, op de Grote Markt en ste- aan de Nieuwe Gracht naar toe gingen lezen wij in tige de deftige en dure Opregte Haarlemsche Courant. Het 117

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1990 | | pagina 119