h.j.ph.g. kaajan
Boeyinga's rol in Haarlems
gereformeerde kerkbouw tussen de
wereldoorlogen
Elke toerist met belangstelling voor bouwkunde zal bij
een bezoek aan Haarlem de Sint Bavo Kerk op de Grote
Markt en de gelijknamige katholieke kathedraal aan
de Leidsevaart bezichtigen. Een overzichtswerk als het
Kunstreisboek van Noord-Holland informeert hem hier
uitgebreid over. Dit gebeurt daarentegen nauwelijks ten
aanzien van de in 1927 voltooide gereformeerde Klop
persingelkerk van de Amsterdamse architect B.T.
Boeyinga, sinds i960 beter bekend als Koningkerk. Het
was niet voor niets dat dit gebouw op de tentoonstelling
'Anderhalve eeuw gereformeerden 1834-1984' in het
Rijksmuseum 'Het Catharijneconvent' te Utrecht de no
dige aandacht kreeg. Ook voor de stofomslag van het
boek 'Honderdvijftig jaar gereformeerde kerkbouw'
werd een fraaie foto van deze kerk gekozen
Enkele jaren voor de bouw van de Kloppersingelkerk,
namelijk in 1921had de Gereformeerde Kerk van Haar
lem al de door de Heemsteedse architect A. de Maaker
ontworpen Wilhelminakerk aan de Gedempte Oude
Gracht in gebruik genomen. Eind 1936, begin 1937 werd
deze met een door Boeyinga uitgedacht bijgebouw uitge
breid. In 1935 had de Gereformeerde Kerk van Haarlem
haar gebouwenbestand in één jaar tijds met twee kerken
uitgebreid. Allereerst de in Haarlem-Noord aan de
Spaarnrijkstraat hoek Rechthuisstraat gelegen Noord-
Schoterkerk en vervolgens de in Haarlem-Oost aan de
Richard Holkade gelegen Zuid-Oosterkerk. Beide ge
bouwen waren onmiskenbaar produkten van Boeyinga's
tekentafel. Hoewel deze kerken mede door de financiële
situatie van die tijd architectonisch gezien minder opmer
kelijk en belangrijk zijn dan de Kloppersingelkerk, ver
dienen ze evengoed een nadere bespreking. Zowel de
Kloppersingelkerk als de in 1935 gebouwde kerken vor
men namelijk elk een specimen van de twee meest ty
perende kerkgebouwen van Boeyinga. Zo werd een
'Boeyinga-kerk' in de bouwwereld bijna een soortnaam.
Om dit geheel in een ruimer kader te plaatsen zal ook
119
