deze nederlaag leidde kort daarop tot de overgave aan
de Spanjaarden die de stad innamen, haar gruwelijk
bestraften en er bezettingstroepen legerden tot het jaar
1577, toen Haarlem zich aansloot bij de opstandige pro
testante Staten van Holland. Het lijkt echter hoogst
onwaarschijnlijk dat meer dan een halve eeuw later de
stedelijke autoriteiten de bedoeling gehad zouden heb
ben hun eigen burgers of bezoekers van elders te herin
neren aan zo'n beschamend incident, waarbij, 21 of 22
scepen van die Geusen achtergebleven zijn, diewelcke die
Albanisse (Amsterdamsche) cum sociis, sceepen gheno-
men hebben zonder eenich weer te bieden. Die broeck was
geel, so seijt men voer een scemp, ende die Geusensceepen
hadden leggen proncken ende den Meer met oorlof) vol
ghesceeten ende waren starrick 180 sceepen ende worden
ghejaght tot den Caghe toe, daer zij vandaen quamen 5).
Een kleurrijke gebeurtenis, dat wel, maar ongetwijfeld
gaf het stadsbestuur de voorkeur aan het door Hooft
beschreven, veel eervoller gevecht, dat illustreerde hoe
dapper de Haarlemse burgerij op het geweld van de
Spanjaarden en van Amsterdam had gereageerd. Hooft
en de Haarlemse autoriteiten baseerden hun historische
inzicht op verslagen van ooggetuigen. Hetzelfde dag
boek - van Willem Jansz Verwer - waaruit het zojuist
aangehaalde benarde voorval kwam, maakt duidelijk dat
het glorieuze incident drie maanden vóór de uiteindelijke
nederlaag plaats vond: Den 26e (februari, 1573) smor-
gens vroog is die groote galeij voir die ander scepen geroijt
en op die Meer comende, is zij omsingelt van neegen
Albaensche scepen, meenende dattet vrienden waren, en
genomen... De cleyne galeij achter anvolgende dit verne
mende, soe heeft die capiteijn... sijn volck vermaent, dat
zij prijs ende eere begaen souden, waert dat zij de galeij
weder conden crijgen. Aldus... hebben sij haer cloeckelic-
ken terweer gestelt ende den galeij niet allen wederge
er egen, maer noch een scip daertoe genomen... soo dattet
zeer veel gebleven zin 6).
Het onderwerp van het aan Hendrik Vroom opgedragen
schilderstuk moest buitenstaanders ervan doordringen
dat de stad een grote deskundigheid bezat in oorlogsvoe
ring te water, maar ook in het bouwen van schepen, een
activiteit waarin de burgemeesters opnieuw leven wilden
blazen, juist gedurende de jaren waarin het schilderij
werd besteld 7). In 1631 circuleerden er in Holland pam
fletten die ruchtbaarheid gaven aan het feit dat Haarlem
ten oosten van het Spaarne terreinen voor de bouw
van scheepswerven wilde bestemmen. Isser daeromme
11
