Hij was inderdaad een leraar latijn in hart en nieren en
is daarin denk ik gelukkiger geweest dan in zijn rec
toraat. Als rector is hij steeds een paar lessen blijven
geven en ook na zijn pensioen is hij nog twee jaar actief
geweest als docent latijn op Sancta.
Als rector kwam hij onder moeilijke omstandigheden de
school binnen en eigenlijk is het tijdens zijn rectoraat
nooit zonder slag of stoot gegaan. Als er geen problemen
waren met conrectoren, waren die er wel met docenten,
met de administratie of met het bestuur. Hij was een
overtuigd voorstander van aparte instructie voor meisjes,
en heeft zich tot het laatst toe verzet tegen de komst van
jongens-leerlingen op Sancta. Toen ik gevraagd werd als
conrector was de strijd hiervoor gestreden en het bestuur
verzekerde mij dat er jongens-leerlingen zouden komen,
omdat het inmiddels gemengd geworden jongenslyceum
Triniteits veel meisjes van Sancta wegtrok. Toch bleef
Merkx proberen mij te overtuigen van zijn gelijk, dat
voor de emancipatie van de vrouw een meisjeslyceum
gunstiger is dan een gemengde school, en soms heb ik
de indruk dat er van het vroegere meisjeslyceum meer
oud-leerlingen hoge maatschappelijke functies bekleden
dan de meisjes van een gemengde school.
Als ik op het rectoraat van dr. Merkx terugkijk, dan is
het eerste wat mij opvalt, zijn prestatie als bouwpastoor
van het prachtige gebouw aan het Eindenhout. Het moge
in de praktijk dan waar zijn dat de kunstzinnige vorm
geving van het gebouw vooral het werk is van de heer
Hofscholte, voorzitter van het bestuur, maar hij heeft er
als rector voor gezorgd dat er een schitterende school in
Haarlem tot stand kwam. Ik kan mij herinneren, dat er,
toen ik pas op Sancta was, door oudere collegae wat
smalend werd gepraat over het excuus van Merkx dat
hij weer eens bouwvergaderingen moest bijwonen. Toen
ik zelf elders in Nederland een schoolgebouw mocht
realiseren, werd ik mij bewust hoe onjuist deze opmer
kingen over hem toen waren, want de inbreng van een
schoolleider in soms lange saaie bouwvergaderingen is
van vitaal belang voor het geschikt zijn van het gebouw
voor het onderwijs. Door zijn grote inspanningen voor
het gebouw leek zijn zorg voor het personeel soms op
de tweede plaats te komen, maar ik weet nog goed, hoe
hij voor de vervulling van vacatures niet te beroerd was
om bij nog niet afgestudeerde classici persoonlijk op hun
studentenkamers op bezoek te gaan. In een tijd van grote
schaarste aan goede docenten trok Merkx docenten aan
die er voor hebben gezorgd dat de school de naam kreeg
die zij nu nog heeft.