van Haarlem. De vertaling ervan luidt in Ampzings eigen tekst: de moetdie heeft de macht overwonnen 5°). Refererend aan het verleden heet het elders: De Deught verwint het al; ja zelfs d'on ruste vlagen waardor het twistigh volck elkander ligghen plaghen... 51 De voltallige burgerij wordt gepersonifïceerd door de deugdzame maagd die, zittend op een brullende leeuw, het wapen van de stad op een schild van golven en schel pen vasthoudt. Putti met een lauwerkrans en slingers van eikeblad omranken haar hoofd. Naar de origine van de stad verwijzen de wapenschilden aan de zijkanten, die alle zes betrekking hebben op de vroegste periode uit het bestaan van Haarlem 52). Maar het belangrijkste is het schild in de hand van de lieftallige dame, het volledige wapenschild van Haarlem, inclusief de vier sterren en vermeerderd met het zwaard en het kruis. Een vierrege lig versje geeft een toelichting op het verband tussen de Haarlemse gemeenschap, deugdzaamheid en geweld: So sit de vroomste Maegd op t sterkst vande dieren So draegt sy op haer hoofd een kranze van Laurieren En plant haer Eren-schilt aen haeren waerden schoot. Met moed met bloed gehaeld in t midden van de dood! Tekst en voorstelling herinneren aan begrippen uit een vroegere periode: het devies Vicit Vim Virtus is letterlijk getransfigureerd in de vrome maagd, de patrones van de stad (een nakomeling van Matthijszens Maria, de hemelse koningin), symbool van alle deugdzame Haar lemmers tezamen, terwijl de leeuw, het potentiële ge weld, haar tot zetel dient. Alleen als het wilde beest wordt getemd (wat doet denken aan de uitspraak van Van Mander: daer wetten woeste zeden betemmenont wikkelt het geweld zich tot kracht. Net zoals individuele burgers hun driften moeten beheersen door een eren- schilt in hun waerden schoot te plaatsen, zo moet de gemeenschap met beheerst geweld militaire daad kracht, in dit geval gelijk aan deugd - de eer van de stad verdedigen. Dat de deugdzaamheid van de stad en van haar patrones een duurzaam karakter draagt, moge blijken uit de krans van laurier, het altijdgroene blad waarmee de Romeinen hun helden al een altijddurende onderscheiding plachten te geven. Mogelijk bestaat er 23

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1990 | | pagina 25