Immigratie, de wet en de kunst nieuw stadsbestuur van orthodox hervormde signatuur had benoemd (met andere woorden, de Wet had verzet), keerde de rust weerom. De wisselende interpretaties van de verschillende emblemen bewijzen dat er tussen de Wet en de burgerij, door de jaren heen, een levendige dialoog is gevoerd waarin het gemeenschappelijk verle den een centrale rol heeft vervuld. Deze emblemen en een reeks van aanverwante voorstellingen werden door de overheid zo doeltreffend gemanipuleerd, dat de men taliteit, het gedrag en de produkten van de hele gemeen schap er ingrijpend door zijn beïnvloed. In het laatste kwart van de zestiende eeuw zochten de regenten van Haarlem naar een middel om de wijdver spreide chaos in banen te leiden. Na het beleg van 1573 en de meedogenloze afstraffing en bezetting door de Spanjaarden, na de grote brand van 1576 en de anti katholieke, verlate beeldenstorm 5Ó), de zogenaamde Haarlemse Noon, in 1578, was de stad er slecht aan toe. De bevolking was bijna gehalveerd en een derde van alle huizen was uitgebrand 57). Zijn lange culturele verle den ten spijt, had Haarlem veel van zijn prestige inge boet. De generatie die opgroeide in de jaren tachtig en negentig, na al deze rampen, en die in het begin van de nieuwe eeuw volwassen werd, kreeg het zwaar te verduren. De tegenstellingen tussen de verschillende kerkelijke groeperingen waren niet bevorderlijk voor de eenheid. Vanwege het niet aflatende oorlogsgeweld in de onmiddellijke omgeving heerste er permanent een noodtoestand. Omdat vijandige troepen een reële be dreiging vormden na de Alteratie in 1577, concentreerde de stedelijke overheid, verantwoordelijk voor de veilig heid en het economische en sociale welzijn van de ge meenschap, zich in de jaren tachtig allereerst op het herstel van muren en poorten. De plaatselijke schutterijen, in 1581 bij decreet door de Staten van Holland van hun onafhankelijke politieke macht beroofd, bleven uit oogpunt van veiligheid van primair belang s8), maar bewezen ook goede diensten als bewaker van de orde - geen overbodige luxe onder een bevolking die veel immigranten telde. Haarlem was bijzonder actief in het werven van vreemde arbeids krachten, protestante vluchtelingen uit Vlaanderen bij voorbeeld, van wie een krachtige impuls op het gebied van arbeid, kapitaal en vakkennis werd verwacht 59). Maar het grote aantal nieuwkomers en de schaarste aan goederen hadden op het saamhorigheidsgevoel een 26

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Jaarverslagen en Jaarboeken Vereniging Haerlem | 1990 | | pagina 28