met een Griekse stad als Sicyon en Italiaanse steden als
en Rome of Florence die vanwege hun schilderkunst, in
us verschillende perioden, stuk voor stuk bekendheid hebben
iet verworven 68). Soortgelijke parallellen, maar chauvinis-
te tischer en daarom ook minder geloofwaardig, vinden we
;rs later ook bij andere auteurs. Nog in 1648 heette het
jet dat Haarlem, zo beroemd vanwege haar verschillende
(/e schilderwerken, een kweekplaats leek en een voedster
te voor alle intellecten die zich in de kunsten hadden onder-
iet scheiden en dat iedereen wist dat de beste schilders ge-
ne boren en getogen waren in Haarlem, al eeuwen lang, en
■pt dat Haarlem daarom de Academie voor Schilders kon
n worden genoemd 6y).
en Maar hoe bijzonder de produktie op het gebied van de
re schilderkunst in deze stad gedurende de eerste helft van
n_ de zeventiende eeuw, zowel kwalitatief als kwantitatief
ke ook geweest moge zijn, de specialisatie in onderwerpen
ch of genres was er nog opmerkelijker. Sommige van deze
,le specialismen, waaronder de klassicistische academische
st_ historiestukken, weerspiegelen de smaak van de zelf-
4e bewuste, internationaal georiënteerde kringen waartoe
zowel schilders als opdrachtgevers hebben behoord 7").
aa Andere vertonen een duidelijke verwantschap met veel
beoefende genres uit de koopmanssteden in Vlaanderen
ie en Duitsland van waaruit verschillende kunstenaars hun
an toevlucht hadden gezocht in het economisch, religieus
al en artistiek aantrekkelijke Haarlem met zijn gunstige
;1_ immigratiewetten.
li. Prototypen van de galante gezelschappen van Dirk Hals,
,rs Jan Miense Molenaer en Hendrik Pot vinden we in de
jg composities van Frans Francken en Jan Vredeman de
d Vries, terwijl de wat proletarische drinkers en rokers
acj van Van Ostade ongetwijfeld nazaten zijn van de lompe
jn boeren van Breughel. Maar als verklaring voor de plaat-
rje selijke voorkeur voor zulke onderwerpen, kan een ver-
ie_ wijzing naar uitheemse voorbeelden natuurlijk niet vol
goj staan. Ook al had een aantal schilders en graveurs uit
n_ Vlaanderen en Duitsland, tegen het einde van de zestien-
,e 1 de en in het begin van de zeventiende eeuw, in Haarlem
en een atelier gevestigd en een bepaalde manier van werken
jn geïntroduceerd en al werd er door rijke immigranten
ot wel eens iets uitheems besteld, het merendeel van kun-
cn stenaars én kunstkopers was uit Haarlem zelf afkomstig.
an De sjablonen die artistiek de voorkeur genoten moeten
je in eerste instantie met hun ervaringen in deze stad te
te maken hebben. Feitelijk kan alleen het gelijkvormige
lts karakter van deze ervaringen een verklaring bieden voor
29
