De twistappel werd, zo vertelt hij, tijdens de bruiloft van
Peleus en Thetis op tafel gegooid; later gaf Paris deze
appel aan Venus, de godin van de liefde. Met andere
woorden, hij gebruikte de appel voor zijn erotische be
hoeften terwijl hij hem toch ook aan de godin van het
beschouwende leven en de wijsheid, Minerva, of aan
Juno, godin van de daadkracht, handel en rijkdom, had
kunnen geven. En uiteindelijk leidde de appel van Paris
tot de rampzalige chaos van de Trojaanse oorlog, zoals
de appel van de zondeval de hele mensheid in het on
geluk stortte. In de opvatting van Van Mander, die goed
bevriend was met Cornelisz., behelst deze geschiedenis
een waarschuwing: het leidt tot onzalige gevolgen als
mensen van het rechte pad afwijken 9°).
Vervolgens vestigt Van Mander de aandacht op wijsheid,
rijkdom en redelijkheid als eerste vereisten voor bestuur
ders die er goed aan doen de lessen van het Oordeel van
Paris te gedenken 9I), om zich te hoeden voor het maken
van verkeerde keuzen 92). Door onrechtmatig geweld
te plegen maakte ook Herodes, als gezagdrager, een
verkeerde keus - en hetzelfde gold voor de katholieke
koningen van Spanje, in het recente verleden. De onver
holen immoraliteit van monniken en nonnen is een teken
dat zij dwalen (op het gebied van de godsdienst), net als
Paris en net als Adam en Eva die ook het verkeerde pad
kozen, maar dan op een ander gebied. De erfzonde staat
tegenover het wangedrag waaraan de 'moederkerk' zich
in het heersende bestel bezondigt. Zoals hij in zijn voor
woord tot de Wtlegghingh ook nadrukkelijk betoogt,
beschouwt Van Mander de Metamorphosis met zijn schat
aan wijze lessen als een stimulans ter verbetering van de
zeden, als een aansporing om deugdzaam te leven 93).
Het nabije verleden had tal van meningsverschillen op
geleverd - de Wtlegghingh refereert er herhaaldelijk
aan. En met deze geschillen nog vers in het geheugen,
koesterden de Haarlemse stadsbestuurders natuurlijk de
hoop dat de Prins van Oranje en anderen hun eigen
deugdzame conclusies zouden trekken.
Architectonische Tegelijk met het Prinsenhof nam het stadsbestuur ook
opdrachten 1590-1613 een aantal andere projecten ter hand. Eerst moest de
schutterij onder dak. De schutters van St. Joris, wier
Doelen bij de grote brand in 1576 verloren waren ge
gaan, kregen een voormalig onderkomen van zusters
van de derde orde toegewezen. Dit gebouw, het St.
Michielsconvent der tertiarissen, lag in het zuid-oosten,
aan de rand van de stad, vlak bij de Hout en middenin
37