ej(] 't Gerecht, mitsgaders de geheele Raad, wel en wysselyk
e]fs geoordeelt had, dat het botte volk, meer door levendige
se] Exempelen van deugden, dan door stom maakzel van
kostelyken Pryzen, tot milddaadigheid en werken van
/et_ barmhartigheid konden beweegt worden, en een afschrik
De krygen van de heilige Gierigheid, zo hebben de voorsz.
I js Heeren verordineert Toneelspelen, niet na de wyze van
:|jt_ de oude Romeinen, in wulpsheid en dartelheid, niet
ey; schimpig of bits, of onkuisch in de oogen van eerlyke
;rs lieden, hoedanig daar geweest zyn de geile spelen van
rer Flora; maar zedig van inhoud, kuisch en stichtelyk, en
>en kragtig om 's menschen harte te bewegen tot
jg mildadigheid I03).
Djt Kortom, er werd een landjuweel georganiseerd waar
aar de Haarlemse Rederijkerskamers en kamers uit andere
ge. Hollandse steden hun krachten konden meten; de offi-
en ciële opening vond plaats in de Hout I04). Het Oudeman-
js nenhuis kwam in 1608, onder supervisie van Lieven de
gig Key, tot stand. Ter herinnering aan de gezamenlijke
na_ fondsenverwerving prijken in de binnenhof, pal tegen-
over de ingang, de wapenschilden van Haarlem en van
gje de provincie Holland.
icif In 1609, een jaar nadat de burgerij door middel van
^gt stichtelijke toneelvoorstellingen tot liefdadigheid was ge-
m_ maand, kwam het stadsbestuur met een duurzamer en
net naargeestiger vermaan in de vorm van een Tuchthuis,
;n9 een geheel nieuw fenomeen in de stad It>5). Mogelijk
ee] stak er ook een oproep tot deugdzaamheid achter de
nj_ voorgenomen uitbreiding van de voormalige St. An-
,an nakapel in de oude 'Ramen' - de wijk die immers werd
,en gesaneerd en waar de overheid hele rijen arbeidershuis
jes bouwde in 1610 Io6). Alleen het door de stadsfabryc
ep vervaardigde ontwerp voor de toren werd in 1613 ten
gje uitvoer gebracht. De enige versiering bestond uit een
;ia] gigantisch schild met het wapen van de stad, dat boven
in de ingang hing en symbolisch van de godsvrucht van de
[en burgerij gewaagde. De rest van het gebouw kwam jaren
Qp later aan de beurt. Hoog boven de nietige wevershuisjes,
;rjj op een levendig plein maar wel iets terzijde, verrees in
t|e 1645 de Nieuwe Kerk - een solide burcht naar een
;n ontwerp van Jacob van Campen. Dat dit gewijde gebouw
ser een spreekbuis was van het wereldlijke gezag blijkt uit
en de door Saenredam in 1652 geschilderde afbeelding van
ng het interieur. De geschilderde wapenschilden van bur-
|S gemeesters en vroedschapsleden uit het nabije verleden
jjk en, op het oosten, het wapen van het stadsbestuur met
an het vertrouwde motto Vicit Vim Virtus vormen vrijwel
de enige opsmuk 107).
4i