vrouwen; stuk voor stuk zijn zij in het bezit van een
attribuut dat kenmerkend is voor een van de vijf zinnen
(het gezicht, het gevoel, het gehoor, de reuk en de
smaak). Rechts, in het licht van het raam, zien we nog
twee vrouwen; de vrouw met de slang en de haan is
Vigilantia en de vrouw met de weegschaal en het zwaard
is Justitia. De vijf zinnen waken over de toepassing van
burgerlijk recht en krijgstucht. Dat de zintuigen in deze
context als positieve invloeden gezien moeten worden
kan opgemaakt worden uit een vergelijking met de stads
rechten van Deventer die zowel in 1450 als i486 beschrij
ven hoe de schepenen in geval van onduidelijkheid in het
geschreven recht moeten handelen volgens den besten
redenen ende nae oeren vijff synnen naer gelegenheit der
saeken I23). Tot in onderdelen vertoont de verfraaiing
van de vroedschapskamer een opmerkelijke samenhang.
In de hoogte, op de stenen voluten tegen het plafond,
symboliseren de wapenschilden de rechten en privileges
van de burgerij die sinds het gewapende treffen met
Spanje, nog niet zo lang geleden, hernieuwd en gewaar
borgd zijn. Op een lager niveau richt de aandacht zich op
de overgang van de bandeloze en wellustige samenleving
van de saters naar het functioneren van alle zintuigen
in een geciviliseerde maatschappij waar het toezicht in
handen is van wettig gezag. De 'goeden' en 'kwaden'
op beide schouwen schikken zich naar de 'goeden' en
'kwaden' op de tapisserie: de saters en de ongelovigen
van Damiate aan de ene kant, de symbolen van het
wettige gezag en de schepen van de Haarlemmers aan
de andere kant.
De op de slag om Damiate gebaseerde kunstwerken,
zowel de beide wandtapijten als het schilderij, bejubelen
de eeuwenoude, historische deugden van de Haarlemse
48
Allegorie van de vijf zintuigen
en van goed bestuur, 1622, hou
ten ombouw, Haarlem, stad
huis, B W-kamer.
