Waarschijnlijk zal de serie stadspoorten niet in z n ge
heel, maar in afleveringen op de kunstmarkt zijn versche
nen. De veelheid van prenten en de daarmee samenhan
gende levertijden zullen het aantal intekenaars van een
komplete set Haarlems poorten vermoedelijk hebben
beperkt. Voor zover bekend is er tot op heden nog geen
volledige serie stadspoorten van Pannebakker op de
kunstmarkt aangeboden 2°) en aangezien ook losse pren
ten hoogst zelden worden gesignaleerd kan men zich
afvragen of dit projekt voor onze kunstenaar wel lonend
is geweest.
Vanuit historisch-topografisch oogpunt is Pannebakkers
reeks interessant, niet alleen vanwege het feit dat onze
kunstenaar de enige topograaf is geweest die de Haar
lemse poorten specifiek als thema heeft gekozen, maar
ook omdat wij dank zij Pannebakkers onderneming ons
een beeld kunnen vormen van de Haarlemse wallen en
poorten aan de vooravond van de definitieve verwij
dering uit het stadsbeeld.
73
io. De Raampoort te Haarlem.
Grijs gewassen pentekening van
J. Panncbakker.
Part.bezit.
Noten i. P A. Scheen Lexicon Nederlandse kunstenaars1750-1950. 's-
Gravenhage 1969. Deel 2, pag. 156.
2. In een album amicorum van de nog te noemen A.M. Penninck
Hoofd dat zich sinds 1984 in het Rijksarchief Noord-Holland
bevindt zijn twee tekeningen van Jan Pannebakker uit 1812 opge
nomen met de opmerking van de eigenaar dat deze kunstenaar
afkomstig is van Alkmaar. Familie-archief de Leeuw inv.nrs. 18-
19-
3. B.C. Sliggers maakte mij destijds opmerkzaam op het registre
civique uit 1811 waarin het beroep van Jan Pannebakker staat
vermeld.
4. G. Carelsen, Akendam en Pictura, Jaarboek Haerlem 1931 (Haar
lem 1932), pp. 64-70. Zie ook noot 2.