NOP MAAS
De onthulling van het metalen beeld
voor Coster
De negentiende eeuw is de eeuw van de standbeelden.
Maar het is vooral de eeuw van het gekrakeel over stand
beelden. Neem nu het het monument dat in de jaren vijftig
van de vorige eeuw werd opgericht op de Dam te Amster
dam. De Vereeniging Het Metalen Kruis wilde daarmee de
herinnering levend houden aan de nationale geest die Hol
land bezielde in de tiendaagse veldtocht tegen de afvallige
Belgen. Maar tegenstanders interpreteerden de oprichting
van dit monument vooral als een poging om de band tussen
twee broedervolken te schaden. Het is dan ook een verade
ming eens een beeld tot stand te zien komen waar de hele
natie, althans het beschaafde deel ervan, achter staat. Dat is
zonder meer het geval met het metalen beeld van Coster dat
op de Grote Markt het stenen exemplaar moest vervangen.
Maar te klagen viel er ook hier voor het kritische deel van
de natie.
Voorgeschiedenis Zoals J.J.F. Noordziek in zijn 'Gedenkboek der Costers-
feesten van 15, 16 en 17 July 1856' 0 vermeldt, werd het
initiatief voor het beeld genomen in mei 1846. De belang
rijkste inspiratiebron vond men in de aanspraken van
Mainz dat de perfide Gutenberg als uitvinder van de boek
drukkunst pousseerde met de oprichting van een stand
beeld. 2) Echt in de publiciteit kwam het initiatief in 1847.
In augustus van dat jaar stuurde J.J.F. Noordziek de 'Op
roeping aan Nederland, om de eer des Vaderlands te hand
haven' de wereld in. Noordziek hoopte dat het beeld op 10
of 11 juli 1848, de 425e verjaardag van Costers zegenrijke
uitvinding, onthuld zou kunnen worden. Zo gemakkelijk
ging dat echter niet.
Het nieuwe Coster-beeld was een nationale zaak. Maar zo
dra nationale gevoelens geld kosten, ontstaat er een pro
bleem. Iets van de moeizame inzameling van gelden blijkt
uit een artikel in het kritische blad Asmodée'3) van 13 juni
1855: Het standbeeld voor Lourens Coster, een wissel op
eenige jaren zigt. Zoals gebruikelijk bij de inzamelingen
104
