den dat die de een na de ander van hun ouders zijn ver
vreemd. Een tragische ontwikkeling, die zich door Ischa's
Brief aan mijn moeder deels in de openbaarheid afspeelde.
Toen Liesje een aanzienlijk bedrag erfde - van een in En
geland wonend familielid verhuisde het gezin van Haar
lem naar een ruime twee-onder-een-kap woning aan de
Herman Heijermanslaan 27 in Heemstede. Duizenden boe
ken stonden er van de vloer tot het plafond langs de wan
den, perfect in het gelid. Diezelfde geordende perfectie,
waarbij ieder stofje werd uitgebannen, gold voor alles in
het huis. De buitenstaander ervoer dat als overdreven, maar
de bewoners misten blijkbaar niet de warmte en gezellig
heid die kamers kunnen uitstralen. Zelf kwamen de Meijers
'nergens'. Toen ze mijn vrouw en mij een keer met een be
zoek vereerden merkte Jaap op: Dit is de eerste keer in tien
jaar dat we samen op visite zijn. In hun eigen huis waren ze
overigens zeer gastvrij en menigeen heeft er van Liesjes
kookkwaliteiten kunnen genieten.
Meijers wetenschappelijke oeuvre is indrukwekkend naar
omvang en inhoud. De bibliografie die werd opgenomen in
het liber amicorum dat hem bij zijn zeventigste verjaardag
werd aangeboden, 'Neveh Ya'akov (Assen 1982), bevat
liefst 262 titels. Ook na 1982 is hij uiterst produktief geble
ven. Wat het kwalitatieve aspect betreft: Lea Dasberg stelt
in nrc Handelsblad van 12 juli 1993 dat hij de geschied
schrijving van het Nederlandse Jodendom tot ongeëve
naarde hoogte gebracht heeft.
Een onvoorstelbare werkkracht, een niet aflatende speurzin
waarmee talloze nieuwe bronnen werden aangeboord, een
immens kritische en erudiete geest, een superieure intelli
gentie, en deze vier gekoppeld aan de verterende ambitie
zichzelf voortdurend te bewijzen, maakten Meijer tot de
historicus wiens rol na zijn dood volstrekt niet is uitge
speeld. Velen zullen zich nog de tanden stukbijten op het
door hem aangedragen materiaal en op zijn niet zelden con
troversiële geschiedschrijving. Opschudding veroorzaakte
hij bijvoorbeeld met zijn in 1967 gepubliceerde 'De zoon
van een gazzen. Het leven van Jacob Israël de Haan, 1881
1924'. De moord op de in Jeruzalem wonende dichter -
oudleerling van de Haarlemse kweekschool - schokte de
joodse wereld. Meijer meende als eerste onomstotelijk te
kunnen aantonen dat sprake was van een politieke mooid
binnen rivaliserende joodse kringen.
In 1969 verscheen zijn Hoge hoeden lage standaarden; de
Nederlandse joden tussen 1933 en 1940. De poging om in
een documentair en verklarend overzicht de essentie te vat-
253
