een opstand', in: Jaarboek Haarlem 1974 (Haarlem 1975),
pp. 187-266, pp. 217-219.
5. gah, sa, kast 19-59, fol- 24r.
6. J. Huizinga, Rechtsbronnen der stad Haarlem (Den Haag
1911), p. 508.
7. Huizinga, Rechtsbronnenp. 216 e.v. Zie ook gah, sa, kast
3/4-1 (iste vroedschapsboek, 1501-1516), fol. 124.
8. gah, sa, kast 19-96, fol. 74rv.
9. gah, sa, kast 19-97, fol. 76rv en 83V.
10. gah, sa, kast 3/4-2 (2e Vroedschapsboek, 1518-1534), fol.
i6v-i7r; L. Noordegraaf, Hollands welvaren? Levensstan
daard in Holland 1450-1650 (Bergen 1985), pp. 68-69.
11Zie voor Middelburg: W.S. Unger, De geschiedenis van Mid
delburg in omtrek (Middelburg 1954), pp. 25-26. gah, sa,
kast 19-106 (rekening 1526/1527), fol. 64rv illustreert de
Haarlemse relatie met de Spanjaarden in Middelburg.
12. Men zie voor de jaren 1544-1545: N.W. Posthumus, De uit
voer van Amsterdam, 1543-1545 (Leiden 1971), pp. 267,
273. Een viertal rekeningen is over van uit Amsterdam geëx
porteerde goederen in de jaren 1552-1554: A.R.A. Brussel,
Rekenkamer nrs. 23474-23477 (film hiervan in het Amster
damse Gemeentearchief, nr. 3679). Met dank aan mevrouw
drs. M. van Tielhof voor deze verwijzing.
13. gah, sa, kast 19-98, fol. 6or.
14. Bijvoorbeeld gah, sa, kast 19-98, fol. 9Ór, 98V-99G kast 19-
100, fol. 53V, 59r; kast 19-101, fol. 67V, 73V.
Zie voor Antwerpen en de buitenlandse kooplieden aldaar:
J.A. Goris, Etude sur les colonies marchandes méridionales
(Portugais, Espagnols, Italiens) a Anvers de 1488 a 1567
(Leuven 1925); H. van der Wee, The growth of the Antwerp
market and the European economy, fourteenth-sixteenth cen
turies (Leuven 1963) 3 delen.
15. gah, sa, kast 3/4-2, fol. 86r, 94r-96r.
16. gah, sa, kast 10-r (Register Haarlems Gerecht), fol. 20v.
17. Voor het geschil tussen de drapeniers en het stadsbestuur:
gah, sa, kast 19-103, fol. 44r-46r, 48V, 49r, 52r, 67v-68r,
69V, 8or; kast 19-104, fol. 38v-39r. Voor het op 10 septem
ber 1524 gesloten compromis: gah, sa, kast 3/4-2, fol.
154V-155V.
18. gah, sa, kast 19-98, fol. 96r, 98v-99r; kast 19-100, fol. 53V,
59r-
19. gah, sa, kast 19-101, fol. 67V, 73V.
20. gah, sa, kast 19-102, fol. 86v.
21. gah, sa, kast 19-103, fol. 76V, 82V.
22. gah, sa, kast 19-104, fol. 73V-74V, 78v-79r.
23. gah, sa, kast 19-105, fol. 77V, 8iv-82r; kast 19-106, fol.
85V.
24. Zie hiervoor, met verwijzing naar: Huizinga, Rechtsbronnen,
p. 508.
25. gah, sa, kast 3/4-2, fol. 30V-31V.
31