OMSTANDIG BERIGT
STEENS en GRAVEELS
MEDICAMENTUM GRATIA
PROBATUM.
Een aantal onderzoekers heeft zich reeds bezig gehouden
met de vraag of Claes Tilly als uitvinder der Haarlemmero
lie kan worden aangemerkt. 2) In een studie van D.A. Wit
top Koning over het ontstaan van Haarlemmerolie toont hi j
aan dat op 4 november 1652 een ontwerp voor een privile
ge voor de bereiding van Balsamum Sulphuris - oftewel
zwavelbalsem, een middel dat blijkbaar vergelijkbare ge
neeskracht bezat als Haarlemmerolie - voor Johann Wein-
hardt werd afgegeven te Praag.3) Tevens ontdekte deze au
teur dat in 1625 Mathias Schmidt al een dergelijke balsem
moet hebben verkocht en stelt dat ook deze wel niet de eer
ste zou zijn geweest.
Ook in Nederland kwamen dergelijke lieden voor. Met
name in de tweede helft van de zeventiende eeuw trokken
velen er op uit om kruiden en medicamenten, overigens
vaak nietswaardige middelen, onder allerlei benamingen en
in allerlei vorm aan de man te brengen. In feite waren zij
kwakzalvers en beunhazen, want de werking van de mid
deltjes was vrij discutabel. Andere lieden oefenden clan
destien en tegen de bestaande keuren en ordonnanties van
de chirurgijns en apothekersgilden in, het beroep van bar
bier-chirurgijn uit. Zij verkochten dan meteen allerlei ge-
53
Titelpagina brochure
'Omstandig Berigt' van
Leendert Jonkhout Tilly uit
1792.
van het worden en ontworden det
in ons, en veelerliande Qualen;
Ah mede eenige Gevallen onder het
gebruyk van'het
Vermeerdert en verbétert
DOOR
LEENDERT JONKHOUT TILLY.
Den zevenden Druk.
Te HAERLEM,
Gedrukt voor de Erfgenamen van den
Aiuhcur. 179a.
