79
ries faktuurboeken en in- en verkoopboeken (vanaf het begin
van deze eeuw) bewaard gebleven, zodat onderzoek kan wor
den verricht naar de afzet van Haarlemmerolieprodukten.
Doordat ook alfabetische indices op deze registers zijn ge
maakt is een goed inzicht te verkrijgen in de afnemers van
het middel. Aparte series verkoop- en factuurboeken bestaan
voor Duitsland (inv.nrs. 98-119 en 135-147); Frankrijk
(inv.nrs. 120-126 en 148-156); Zwitserland (inv.nrs. 127-
130 en 157-168); Engeland (inv.nr. 169), Nederland (inv.nr.
131-132 en 170) en een serie verkoopboeken van bestellin
gen uit diverse landen (inv.nr. 86-96 en 133-134). In laatst
genoemde registers valt te achterhalen waarheen het produkt
ook buiten Europa zijn weg vond. Daarnaast is uitvoerige
correspondentie over exportaangelegenheden en de introduk-
tie van Haarlemmerolieprodukten naar nieuwe afzetmarkten
bewaard gebleven (bijv. Amerika, Sovjet-Unie, Argentinië
en Finland) (inv.nrs. 173-188). Handelsovereenkomsten met
buitenlandse vertegenwoordigers (w.o. Scandinavië en In
dia) (inv.nrs. 189-193) verschaffen informatie over de export
van het middel. Verwend wordt de onderzoeker met adres
boeken waarin de cliëntèle wordt vermeld. Er is een alge
meen register, waarin optekeningen zijn gemaakt in 1894 en
1909 van klanten in West-Europa (inv.nr. 194), maar veel in
teressanter zijn de adresboeken uit de jaren twintig en dertig
van deze eeuw van specifieke groepen afnemers als apothe
kers, drogisterijen, kloosters, vroedvrouwen, homeopa
thische verenigingen en artsen en farmaceutische groothan
delaren in landen als Frankrijk, Oostenrijk, Zwitserland,
Tsjecho-Slowakije, Duitsland en België.
Dergelijke archiefstukken zijn ook bij de firma C. de Koning
Tilly bewaard gebleven, maar deze firma heeft zijn archief
- helaas - nog ongeschoond en ongeïnventariseerd onder ei
gen beheer. Daardoor is dit voor Haarlem zo belangrijke en
unieke bedrijfsarchief voor historisch onderzoek niet open
baar en raadpleegbaar.
21Men leze Amazonas Hel en Paradijs door de arts en ontdek
kingsreiziger dr. Melchior uit Haarlem. Vriendelijke mede
deling van R. van Dobben, directeur van de firma C. de Ko
ning Tilly.
22. Leendert Jonkhout Tilly, Omstandig Berigt van het worden
en ontworden des steens en graveels in ons, en veelerhande
Qualen; Als mede eenige Gevallen onder het gehruyk van het
Medicamentum Gratia Prohatum, (zevende druk; Haarlem,
1792) pp. 51-52.
23. Ibidempp. 65-71.
24. Eenige Mededeelingen betrejfende de eenige fabriek der
'Oprechte' Haarlemmerolie (Haarlem, 1898) p. 12.
25. Bij ieder flesje zat een biljet in de Nederduitse, Hoogduitse,
Engelse, Zweedse, Deense, Portugese of Franse taal.
26. Eenige Mededeelingen, p. 3.
27. Ibidem, p. 9.
