henri spijkerman De bouwgeschiedenis van de
Patrimoniumbuurt
In het zuid-oostelijk deel van Haarlem-noord ligt de Patri
moniumbuurt, ingesloten tussen Schotersingel, het Noorder
Buiten Spaarne, de Transvaalbuurt en de Schoterweg.
In opdracht van de gereformeerde woningstichting Patrimo
nium werd de buurt in de periode 1921-1923 ontworpen
door de Amsterdamse architecten Tj. Kuipers en A.U.
Ingwersen. Het bebouwingsplan omvatte in totaal 417
woningen, waarvan 43 blokken met 318 werkmanswo
ningen en vijf winkelwoningen en acht blokken met 81 mid
denstandswoningen. Het resultaat was een buurt voor arbei
ders en middenstanders met een geheel eigen karakter. De
wijk onderscheidt zich door een bijzondere eenheid tussen
stedebouwkundige opzet en architectonische invulling, al
dus het Monumenten Inventarisatie Project Haarlem (mip) in
1992. Door haar karakteristieke ontwerp oogt de Patrimo
niumbuurt als een fraai en besloten tuindorp en mede als
gevolg van de uiterst aantrekkelijke ligging vlak achter de
oostelijke bolwerken en nabij het station is het dan ook niet
verwonderlijk dat voor de woningen ook nu nog na ruim 70
jaar grote belangstelling bestaat. Hieronder volgt een over
zicht van de bouwgeschiedenis van deze interessante buurt,
die genoemd is naar de woningstichting die de opdracht tot
de bouw gaf.2)
Uitbreidingsplan voor het
gebied ten noorden van de
Kloppersingel
Wanneer men een stadsplattegrond van rond de eeuwwisse
ling bekijkt dan valt het op dat het gebied ten noorden van de
Kloppersingel nog onbebouwd was. Tot 1918 was hier de
uitgestrekte boom- en bloemkwekerij Rozenhagen van de
firma Zocher en Co. gevestigd, nog een landelijke enclave
tussen het stadscentrum en de nieuwbouw van de naburige
gemeente Schoten. Langs de Schoterweg stond incidentele
(villa-)bebouwing en langs het Spaarne was een aantal
bedrijfsgebouwen te vinden. Direct ten noorden van het ge
bied waar in 1921-1923 de Patrimoniumbuurt zou verrijzen
lagen vanaf circa 1885 de werf Conrad en de Haarlemse
metaalgieterij, die niet lang na de bouw van de buurt naar
154
