assistent. Het werven van advertenties is bij uitstek conjunc
tuurgevoelig en de crisisjaren dertig sneden bij de Pielages
dus extra pijnlijk in de omzet. Dat dreef de zoon naar de
Oost; hij tekende als trompetter bij het Koninklijk Neder
lands Indische Leger. Een uitweg uit de armoe van de
wereldcrisis, waar de geschiedenisboeken nauwelijks over
schrijven. Die bemoeien zich niet met trompetters.
Guus trouwde 'met de handschoen', hij overzee, zij in het
stadhuis van Haarlem, waarna zijn vrouw naar Nederlands
Indië reisde. Kort voor de fatale oorlogsdagen van 1940
kwam het gezin terug naar Nederland. Guus was inmiddels
sergeant geworden.
De inval van de Duitsers was voor de patriot Pielage onver
teerbaar. Hij weigerde zich als krijgsgevangene te melden,
dook onder en sloot zich aan bij het gewapend verzet. Het
gezin moest evacueren van IJmuiden naar de Veluwe en
daar zagen ze vader op zeer ongeregelde tijden even ver
schijnen. Wat hij deed en waar hij zich bevond bleef toen
nog voor het gezin verborgen; dat hoorde bij het illegale be
staan.
Na de bevrijding van Brabant trok Pielage met militaire in
lichtingen door de linies naar het zuiden. Dit spionagewerk
bezorgde hem de rang van kapitein. In die rang meldde hij
zich na de bevrijding weer bij het knil. Want de wereldoor
log woedde nog in Azië, maar liep voor de Nederlanders uit
in een gewapend conflict over de mate van onafhankelijk
heid van de voormalige kolonie.
Kapitein Pielage werd naar Celebes gestuurd. Een bij uitstek
onrustig gebied, waar het Nederlands gezag zich in een
guerilla probeerde te her-vestigen, maar daar nauwelijks in
slaagde. De legerleiding besloot met instemming van de
hoogste civiele machthebbers tot contra-terreur en dat werd
opgedragen aan kapitein Westerling met zijn corps Speciale
Troepen. Hij bereikte inderdaad een betrekkelijk rust in het
gebied, maar dat ging ten koste van een 1500 Indonesische
mensenlevens.
Kapitein Pielage vond dat optreden onwaardig. Toen hij
merkte dat zijn superieuren ongevoelig bleven voor zijn kri
tiek - die lastige vent, vonden ze - rapporteerde hij aan Koos
Vorrink, de voorzitter van de Partij van de Arbeid, waar
Pielage lid van was geworden. De kritiek kwam aan de orde
in een concept-motie van de PvdA-kamerfractie, maar die
motie is nooit ingediend. Het duurde tot 1954 voor een offi
ciële commissie van onderzoek aan het Nederlands parle
ment meedeelde, dat het optreden van Westerling en de zij
nen strijdig was geweest met de principes van de rechtsstaat
