Het oudste prospect van Haar- van welk gezicht ook een tekening en een schilderij van zijn
lem uit 1596 vanuit het noor- hand bestaan. Een bijzondere positie neemt Jacob van
den. (Gemeentearchief Haar- Ruisdael in met zijn tekeningen en schilderijen. De laatste
lem, topografisch historische zjjn hekend onder de naam 'Haarlempjes' en dateren van
at'as' 1670 of later. Opvallend is de weergave van bleekvelden
met Haarlem op de achtergrond, uitermate indrukwek
kend. Een voorbeeld uit de negentiende eeuw van een
tekening met Haarlem in de verte levert ons een blad van
Gerrit Jan Michaëlis in Teylers Museum ('Van Duinendaal
op Haarlem te zien'). ,2)
Wij moeten iets in de tijd terug om op het eerste als zodanig
bedoelde prospect van de stad de aandacht te vestigen. Een
planodruk uit 1596 met een gedicht van Karei van Mander
heeft bovenaan een houtsnede, waarop Haarlem vanuit het
noorden is afgebeeld (Van der Steur 15). '3) Van Mander
roemt de Sint-Bavokerk hoogh boven al verhevendie voor
de stad een wonderlijck en groot cieraet is. Ampzing dicht
over de kerk:
En hoor eens wat men al van onze kerk verteld:
Dat is een magtig vat, hetwelk met sijnen toren,
En ongemeten kap de locht schijnt door te boren,
En dreygt het firmament en watter in en op,
Gesaeyde sterren sijn met sijnen steylen top.
Eerst in de zeventiende eeuw komt het gedrukte prospect
veelvuldig voor. Ik maak melding van het prospect door Jan
van de Velde naar Pieter Saenredam, opgenomen in de eer
der genoemde Besehrijvinge ende lof der stad Haerlem van
Samuel Ampzing uit 1628 (Van der Steur 120). In dit boek
bevat het gegraveerde titelblad eveneens een prospect van
de stad, nu van Theodoor Matham naar Jan Bouckhorst
(Van der Steur 128). Een prospect van de hand van Pieter
van der Keere is gebruikt voor verschillende drukken van de
populaire beschrijving der Nederlanden door L. Guicciar-
dini en is eveneens voor andere werken gebruikt (Van der
27
