is a.m. van den Een Spaarnegezicht buiten Haarlem
-e broek op een ets van Paulus Potter
re
m
»g
16 In 1654 overleed op 28-jarige leeftijd de beroemde kunst
schilder Paulus Potter. Potter liet een vrij omvangrijk ge-
schilderd oeuvre na waarbij het dier in een landschap zijn
meest favoriete onderwerp was. Een belangrijk deel van zijn
in bekendheid en reputatie heeft hij te danken aan zijn, uit 1647
daterende, acht vierkante meter grote schilderij 'De stier',
1- dat zich in het Mauritshuis in Den Haag bevindt,
ï- Naast olieverfschilderijen en tekeningen heeft Potter een
m achttiental etsen vervaardigd, waarbij het dier eveneens het
'g overheersende thema vormde. Op deze etsen wist de kunste-
'7 naar de beesten niet alleen uitermate natuurgetrouw en bui-
tengewoon gedetailleerd uit te beelden, maar ook zag hij
kans om het kenmerkende van de dieren in hun volle levens
kracht of afgeleefdheid te treffen. Dit laatste aspect komt
vooral tot uiting in een reeks van vijf etsen die verschillende
typen paarden als onderwerp hebben. De dieren zijn in vijf
stadia van het leven uitgebeeld en daarmee samenhangend is
er de 'link' met vijf jaargetijden.2)
De afgebeelde viervoeters zijn:
1twee veulens met gecoupeerde staarten (vroege lente)
(Bartsch-Hollstein, voortaan af te korten als b-h i i)
2. twee fiere jonge paarden (late lente) (b-h 10) (afb. 1)
3. een volwassen opgesierde schimmel (zomer) (b-h 9)
4. twee afgeleefde werkpaarden (herfst) (b-h 12)
5. een doodziek en dood paard (winter) (b-h 13).3)
Op elk van de etsen zijn de paarden prominent op de voor
grond in een landschap met lage horizon geplaatst. Het land
schap op de vijfde prent is dor, heuvelachtig en zonder ar
chitectuur. De paarden op de eerste, derde en vierde ets staan
op een enigszins verhoogde voorgrond in een vlak land
schap met realistische Hollandse kerkdorpen in het ver
schiet. Ook op de tweede ets (afb. 1) staan de beide paarden
op een geringe verhoging in een landschap dat door een ri
vier doorsneden wordt. Aan de overzijde van het water rijst
rechts van een duinrand een kasteel met twee markante to
rens achter het geboomte op, terwijl uiterst rechts een hoog-
35
?-
a-
