groepeering der woningen is zoodanig, dat deze geen schade doet aan de
landelijke omgeving niet alleen, doch naar wij vertrouwen haar zal versie
ren', aldus de toelichting bij het bouwplan.61) Dit sloot aan bij de idealen
van de Tuinstadbeweging, die in Nederland vooral gelijk stonden aan het
begrip 'gezond wonen'. Door het bouwen van hygiënisch en esthetisch ver
antwoorde woningen moesten tuindorpen en -wijken zo aantrekkelijk mo
gelijk zijn om zich te vestigen. Elke woning had een eigen voor- en achter
tuin, met een ruime indeling. De wijken boden een aangename woon
omgeving en vele voorzieningen op het gebied van winkels, een school en
-156- een kerk en de formule van de Tuinstad was compleet. 62>
De architecten zagen zich genoodzaakt om ondanks de schaarste aan
bouwmaterialen en met beperkte financiële middelen te voldoen aan de
opdracht van de bouw van solide woningen. Het ontwerp van de woningen
in Tuindorp was opvallend. De lage woningen werden uitgevoerd met
schuine daken met rode dakpannen en voorts was een enkele topgevel in
de straatwand te onderscheiden. De architecten hadden drie verschillende
typen ontwikkeld met de verdeelsleutel 69/21/3 die waren onderge
bracht in rijtjeswoningen en een enkele twee-onder-éénkapwoning. 63> De
huizen waren gegroepeerd in blokken van twee tot acht woningen aan een
afwisselend stratenpatroon, bestaande uit smalle, gebogen straten, een
plantsoen en daar waar drie straten ineenliepen ontstonden een soort
kleine pleintjes. Deze plattegrond moest voor een intieme sfeer - de tuin
stad in optima forma - zorgdragen. Met het beschikbare budget was de ar
chitectuur van Tuindorp van goede kwaliteit.
De indeling van de wijk en de ligging van de huizen waren op elkaar
afgestemd. Om de zon optimaal in de woningen te laten doordringen waren
de woningblokken grotendeels in noord-zuid richting ontworpen. Alle wo
ningen beschikten over een - soms zeer ruime - tuin, en de meeste huizen
hadden tevens een voortuintje. De buurt maakte daardoor een prettige in
druk en het groen in het stratenpatroon kwam overeen met het landelijke
karakter van de buurt. In de wijk was een pleintje opgenomen, het Van
Twiskplein, genoemd naar één van de initiatiefnemers van Tuindorp. Het
pleintje was halverwege een straat gelegen en aan drie zijden bebouwd, als
een inham. In het blok van vier woningen in het midden ('de as') van het
plein was een poort - weer een typisch element van de tuinstad - inge
bouwd in twee woningen, die voorzien waren van een topgevel. De poort
verschafte toegang tot de achtertuinen van de woningen. Anders dan in la
tere Haarlemse tuinsteden, zoals de Patrimoniumbuurt 64> en Tuinwijk-
Zuid - overigens voor de annexatie van 1927 in de gemeente Heemstede
gelegen - gaf de poort geen toegang tot een daarachter gelegen plantsoen
of straat maar tot de achtergelegen tuinpaden. In het midden was naar
Haerlem Jaarboek 1997
