schijnbaar vitale man die me een prachtige partituur in het vooruitzicht
stelde. Tien dagen later: een waardig strijdend mensenkind in het grensge
bied van leven en dood. Ik schrijf met nadruk waardig, want het is onge
looflijk om te zien hoe hij de bliksemsnelle onttakeling van lichaam en
geest pareert met een rake, relativerende kwinkslag en de hoop dat ons
muzikale verbond uiteindelijk zal worden hersteld, zo niet in de realiteit,
dan toch in de geest.
De realiteit was er een van meer dan een kwart eeuw samen musiceren
in talloze kerken, concertzalen en culturele centra. Samen de wereld ont
sluiten van toondichters buiten de lichtkring van de populariteit. Ik denk
aan Pierné, Rhené-Baton, Ibert, Chaminade en Boulanger. Hun passie voor
verfijning, luciditeit en esprit was Johans passie. En die passie droeg hij
over op mij. Eén blik was genoeg voor een juiste timing, een rimpeling m de
dynamiek of het tempo. Zelden hebben we gezwoegd op balans of coördi
natie. Want één blik was genoeg. En wanneer het technisch nog haper e,
was ook één blik genoeg. Genoeg om als kinderen uit te barsten in een da
verende slappe lach en die vervolgens te bekronen met een heerlijke borrel.
Wat vreesde ik soms de hilarische vonk van die ene blik. Als geen ander
wist hij mij onder de meest heikele omstandigheden, zoals vlak voor een
concert, met één blik te dwingen de humor van de kleinste details in te zien
om daarna gezamenlijk bevrijd te concerteren. Een ieder die Johan goed
heeft gekend zal zich, net als ik, hebben verbaasd over zijn eruditie en spi
rituele bagage. Tijdens lange wandelingen ontvouwde hij vaak zijn voor mi]
zeer boeiende ondogmatische visies op levenszaken als liefde, erotiec,
dood en religie. Niet zelden kwam het voor dat Johan, wanneer hij met mij
een kerkdienst in Aerdenhout muzikaal had opgeluisterd, de predikant in
kwestie na afloop attaqueerde op iets wat hem in de preek had geraakt.
Daarna zette hij het debat langdurig voort, mij volkomen vergetend.
Maar ook op het gebied van architectuur, zijn tweede ik, en astrologie
kon hij in mij een gewillig luisteraar vinden. Middagen en avonden lang
mijmerden en discussieerden we in de torenkamer van zijn smaakvolle huis
aan de Verlengde Koepellaan, met uitzicht op de groene muur van het
Bloemendaalse Bos. Daar bogen wij ons over zijn eigen partituren. Een blik
op de zwierige schrijfstijl was alleen al muziek voor het oog. En deze in
tieme creaties, waarvan het scheppingsproces altijd in het diepste geheim
plaatsvond - net zoals een kat haar jongen werpt - deze eigen composities
ademden steevast dezelfde Franse gewichtloosheid als de werken van de
door hem zo bewonderde 'vergeten' componisten.
Eén blik was ook genoeg om te beseffen dat Johan soms absoluut
onaanraakbaar kon zijn. Wanneer iemand zijn achterdocht had gewekt
door onverhoeds te dichtbij te komen, dan vertoonde zijn opperhuid ver-
NECROLOGIEËN