Een ritje met het spoor
Buitenlieden die in 1843 van Amsterdam naar Haarlem reisden, konden
van die reis een evenement maken door gebruik te maken van de in 1839 in
gebruik genomen spoorweg. Ook Berend-oom en zijn twee neven zijn zo
moedig hun lichamen toe te vertrouwen aan de 'vuurwagen'. Ze begeven
zich daartoe via de Amsterdamse Willemspoort naar het station op de
Haarlemmerdijk. Ze kunnen kiezen uit drie soorten rijtuigen: de diligence
die 24 stuiver per persoon kost, de chars a bancs van 16 stuiver en de wagon
van 8 stuiver. Ze kiezen de laatste, omdat daarin ook gerookt mag worden.
Berend-oom vertrouwt de zaak maar half en stapt dan ook als laatste in.
Als de conducteur hem toevoegt dat hij zijn hoofd binnenboord moet hou
den, bindt hij zijn benen aan elkaar met zijn blauwe zakdoek 'om niet in
een oogenblik van confusie eene poging tot uitspringen te doen'. Een han
delsreiziger die ze in de wagon ontmoeten, biedt aan hen in Haarlem rond
te leiden. Na 39 minuten komen de reizigers aan in Haarlem: twaalf minu
ten later dan normaal. Zoals vaker in hun boek voegen de auteurs hier
nogal wat historische en statistische gegevens toe over de spoorweg. Over
de ijzeren brug over het Spaarne krijgt de lezer details te horen als deze:
'De groote legger van dezelve werd in de fabrijk van de heeren Dixon
Co. te Amsterdam, de Atlas, gegoten en is vierentwintig Ned. ellen
lang. Tusschen negen uren des morgens tot drie uren des namiddags
werden daartoe veertienduizend Ned. ponden ijzer versmolten, - een
werk, dat op 't vaste land van Europa nooit zoo kolossaal is verrigt. De
eerste steen dezer brug werd den 21 Julij 1841 gelegd door den heer
Serrurier, wien daartoe door het dochtertje van den ingenieur Conrad
steen, troffel en schootsvel, in tegenwoordigheid van vele burgerlijke
en militaire autoriteiten, eerbiedig werden aangeboden.'
Na aankomst in Haarlem drinkt het drietal koffie tegenover het station en
wordt gediscussieerd over mogelijke verzakkingen van het spoor te Half
weg. Voordat de auteurs ons meenemen op hun tochtje door Haarlem, mij
meren ze over de weg van Amsterdam naar Haarlem, die een duidelijke
staalkaart is 'van den vooruitgang der beschaving onzes geslachts':
'Immers, op hetzelfde terrein hebt gij naast elkander de drie - of zoo
gij wilt, de vier, - onderscheidene variaties op 't themahoe men reistl
Op den straatweg, aan de linkerzijde der trekvaart, strompelt met
looden schreden over de zandberm een oud man, zwoegende en
hijgende onder zijn benne 4) vol Keulsch aardewerk: hij is representant
Haerlem Jaarboek 1997
