doorgaans wel vakliteratuur, daarnaast religieuze, politieke en natuurwe
tenschappelijke werken, verdiepten zich in hun eigen boeken met reisver
halen of met historische of geografische onderwerpen, maar van romans
werd kennis genomen via een leesgezelschap. Aangezien leesgezelschap
pen gedomineerd werden door mannen, die tevens grotendeels konden be
palen wat werd aangeschaft, is het uiterst onwaarschijnlijk dat mannen
géén romans lazen. Immers, niet alle mannelijke leden van leesgezelschap
pen leenden romans ten behoeve van hun echtgenote of dochters. Uit bui
tenlands onderzoek is eveneens gebleken dat zowel mannen als vrouwen
graag romans lazen. 22> Idealiter zouden we alleenstaande mannen in het -109-
Leesmuseum moeten vergelijken met alleenstaande vrouwen, maar terwijl
de vrouwen bijna allen aan dit criterium voldoen, was er bij de mannen
slechts één, de sigarenfabrikant B. Locker de Bruijne, die alleen woonde.
Onze noties omtrent het vrouwelijke leesgedrag weerspiegelen zodoende
wel de leespraktijk en individuele belangstelling, bij de mannen is dat maar
de vraag. We moeten dit in gedachte houden bij de onderstaande gegevens.
Tweederde van de uitleningen aan vrouwen in het Leesmuseum betrof
fen romans. Dat is veel, maar de bovengenoemde Locker de Bruijne las re
latief méér romans, namelijk ruim 70 procent. Hij was overigens maar kort
lid, en leende maar weinig boeken. Alle mannen te zamen leenden iets min
der romans dan vrouwen (62 tegen 65 procent van de uitleningen), maar erg
spectaculair is dit verschil niet. We deelden alle titels in naar genre en naar
taal waarin het werk gesteld was, we hebben daarbij afgezien van de tijd
schriften, omdat leen- en leesgedrag hier mogelijk te maken had met sociale
conventies, en niet met belangstelling. Onderstaande tabel geeft een indruk
van de uitleningen aan respectievelijk mannen en vrouwen, per genre.
Tabel 2 Procentuele verdeling van het aantal uitleningen per genre,
1880-1890
mannen vrouwen
i romans, novellen, verhalen
62
65
2 geschiedenis en biografie
9
8
3 politiek en wetenschap
8
5
4 poëzie, literaire kritiek, toneel
9
5 religieuze lectuur
3
6 reisverhalen, aardrijkskunde
5
4
7 filosofie
8 overig, onbekend
3
3
Bron: avk, Archief Leesmuseum, inv.nrs. 663-666 en 671-672.
11
2
2
2
BOUDIEN DE VRIES EN FEMKE VAN DER MEULEN
