ons te breedvoerig doen zijn, maar in hoofdzaak wijzen wij er op dat
de aanhangige wetten den Nederlandsche werkman niet aan banden
legt, maar juist de vrijheid van den arbeid waarborgt.
't Zal u evenals ons niet onbekend zijn dat de leiders der socialisten
niet tot de arbeiders behooren en dus bij een verzet tegen de Regeering
door het proclameeren van eene werkstaking, zelf niets verspelen maar
er u aan wagen. Als de werkstaking, waarop zij aansturen, mislukt, dan
zijt gij broodeloos en zij zullen u niets vergoeden, noch u bescher
men.' l6)
-170-
De Braai stond pal achter zijn voorman Abraham Kuyper. Hij vond dat de
socialisten een te groot risico namen. De stakingsleiding was immers niet in
staat de stakers te beschermen en op te vangen. De Braai zegde het lidmaat
schap van zijn eigen vakbond, de anmb, op. Deze Metaalbewerkersbond,
waar voormalig collega van De Braai, Gradus Elferink, als bezoldigd secre
taris optrad, steunde immers de stakingsoproep. Eind 1903 zou De Braai de
Christelijke Metaalbewerkersbond oprichten.
Einde van de staking
De staking kende een dramatisch verloop. In Haarlem konden de stakers
geen kant op. Het werk werd veelal overgenomen door werkwilligen. In de
stad wemelde het van huzaren en politie. De werkgevers dreigden met ont
slag. Op 12 april 1903 stond in de Nieuwe Haarlemse Courant: 'De directie
van de werf 'Conrad' heeft bekend gemaakt dat zij die te half twee heden
middag niet zich hebben aangemeld om het werk te hervatten, ontslagen
zijn.' De directeur van dit bedrijf, Pieter Goedkoop, tevens voorzitter van
de Vereeniging van Nederlandsche Werkgevers, had begin maart nog een
bemiddelingspoging ondernomen. Jan Gerritsz en Siebren Reinalda, bei
den lid van de Haarlemsche Kamer van Arbeid voor de Nijverheid en ac
tieve SDAP-ers, werden door hem daarbij ingeschakeld. I7> Dit initiatief
leidde tot niets.
Uiteindelijk werd de staking na een week opgeheven. Verder staken had
geen zin, de wetsontwerpen waren aangenomen. De verbittering onder de
stakers was groot en werd versterkt door de reactie aan werkgeverszijde.
Bij de Centrale Werkplaats bijvo.orbeeld werden 165 mensen ontslagen. Zij
konden niet terugvallen op een stakingskas. Bittere armoede dreigde.
In de gemeenteraadsvergadering van 22 april 1903 kreeg De Braai een
stevige aanvaring met het SDAP-raadslid J.J. Groot. Groot had voorgesteld
de stakers financieel te ondersteunen. Over en weer werden harde verwij
ten gemaakt.
Haerlem Jaarboek 1998
