hebben besteld. Dergelijke stoelen waren toch ook in Haarlem verkrijg
baar? De enige verklaring die ik zou kunnen geven is dat een van de regen
ten connecties had met Jacob Verkouw en daarom de voorkeur gaf aan
deze Leidse meubelmaker.
Conclusie
Door de vergelijking van de rekeningen van hofjes met de overgebleven
meubelen is het mogelijk gebleken om een aantal meubelstukken uit de
achttiende eeuw nauwkeurig te plaatsen qua tijd en maker. Mede hierdoor -47-
is Haarlem thans de stad waarin zich de meeste Hollandse achttiende-
eeuwse meubelstukken vinden die direct te koppelen zijn aan hun leveran
ciers. Deze meubelen blinken niet uit in een vooruitstrevende vormgeving
maar zijn eerder ouderwetse types. Wellicht geldt dit beeld voor meer Hol
landse meubelen uit deze tijd en dient de algemene datering van Hollandse
i8e-eeuwse meubelen te worden bijgesteld. Daarbij moet men wel beden
ken voor welke omgeving deze meubelen bestemd zijn geweest. Voor hof
jes werden immers over het algemeen niet de meest luxueuze en kostbare
meubelen besteld. Dit was niet gepast; de regenten dienden immers zuinig
met het beschikbare geld om te gaan dat bedoeld was voor de armlastige
bewoonsters.
Bij de onderzochte meubels valt de grote Engelse invloed op evenals het
feit dat twee van de drie meubelmakers uit andere streken afkomstig zijn.
Dit toont de mobiliteit aan van de achttiende-eeuwse Europese handwerks
lieden, de zogenaamde 'Wandergesellen', waarbij met name de Duitsers
een belangrijke rol speelden in de Europese meubelmakerij. Een dergelijke
mobiliteit kwam niet alleen voor bij de gewone handwerkslieden, maar ook
bij de meubelmakers van hoog niveau. Denk hierbij bijvoorbeeld aan
Duitse meubelmakers als Riesener en Oeben, die aan het hof van Versailles
werkten.
Het is duidelijk dat er nog vele mogelijkheden openliggen voor verder
onderzoek op dit gebied in andere steden. Hierdoor zou een beter inzicht
kunnen worden verkregen in de ontstaansgeschiedenis van het Nederland
se meubel.
Bijlage 1: overzicht van rekeningen van Leendert Dijkhuijzen
avk, Hofje van Staats 5Ö3
31-07-1733: Aan Pr. Le Normant Spiegelkoper door mr. L. Dijkhuijzen voor de
spiegels in de schoorsteen ƒ.37,18,-.
Misschien heeft Leendert Dijkhuijzen de omlijstingen voor deze spiegels gemaakt
en heeft hij de spiegels bij de spiegelkoper op maat besteld.
MATHIEU WILLEMSEN