De vroegste foto's van Haarlem
De vroegste bewaard gebleven foto's van Haarlem blijken van de hand van -69-
Eduard Isaac Asser (1809-1894) te zijn. Asser was procureur en advocaat te
Amsterdam en behoorde tot een welgesteld oud Amsterdams juristen
geslacht. Kort na de uitvinding van de fotografie in 1839 kocht hij in Parijs
een uitrusting en leerde zichzelf het fotograferen, aanvankelijk op verzil
verde koperplaten (daguerréotypieën), later op papieren negatieven. In zijn
vrije tijd wijdde hij zich als een verwoed liefhebber met veel experimenteer-
lust aan de fotografie. Zo legde hij zijn familieleden en bekenden op de ge
voelige plaat vast. In 1845 maakte hij ook de vroegst bewaard gebleven fo
to's van Amsterdam, twee uitzichten uit zijn woonhuis bij de Munttoren,
kijkend naar Logement Rondeel, nu Hotel l'Europe. Assers albums en zijn
daguerréotypieën berusten in de nationale fotocollectie in het Rijksmu
seum in Amsterdam. Ze werden in 1993 door de Stichting Familie Asser aan
de Staat der Nederlanden geschonken.
Rond 1847 moet deze pionier van het nieuwe medium fotografie, wiens
oeuvre we tot de incunabelen van de Nederlandse fotografie moeten reke
nen, in Haarlem hebben gefotografeerd. Met een camera op driepoot pos
teerde hij zich op een straathoek tegenover het alom bekende sigaren
magazijn van Jan van der Pigge. De Archiefdienst voor Kennemerland
bewaart een tekening waarop we dezelfde situatie en het huis met de gevel
versieringen direct herkennen. In het bewuste huis, Grote Houtstraat wijk
4, nr. 48 (na de hernummering van 1877, nr. 68) werd tussen 1800 en 1927
door Jan en zijn zoon Jacob van der Pigge de tabakshandel 'De gekroonde
Moor' gedreven.
Het was het tweede huis van het Verwulft aan de westzijde van de Grote
Houtstraat. In 1929 zou het pand van Van der Pigge, inmiddels ontdaan van
de trapgevel, opgaan in de nieuwbouw van Vroom Dreesmann. Boven
de deur hing een geschilderd bord en aan de gevel waren op ijzeren
consoles twee zogenaamde Varinas-tabaksrollen bevestigd. Was Asser wel
licht een goede kennis van de Van der Pigge's? Of waren zij zijn vaste leve
rancier voor tabakswaren? Het herenhuis links op de foto, Grote Hout
straat 70, werd begin van deze eeuw nog bewoond door gemeente
ontvanger J.C. Gerlings.
MATTIE BOOM
