trein draagt, hoeft slechts te bezwijken - zooals den een of andere dag
wel eens gebeuren zal - en dan beklaag ik de arme toeristen, die een
pleizierreisje maken.
Ik beken dus gaarne dat, zonder nu juist bang te wezen, ik alles
behalve op mijn gemak was. En later heb ik menigmaal tot mij zeiven
gezegd: de boulevard over te steken te midden van die massa elkander
kruisende rijtuigen is lang zoo erg niet als een reisje van Haarlem naar
Amsterdam, met den trein van 4 uur 22.
Amsterdam is een parvenu, die zijn fortuin aan den handel te danken
heeft. Eerst niet meer dan een visschersdorp, is het in minder dan drie
eeuwen een der machtigste handelsteden der wereld geworden. Zie
maar eens naar den platten grond; gij zult een regelmatigheid van
lijnen vinden, die iets kouds, iets geometrisch aanduidt,zooals een
Amerikaansch ingenieur te werk zou zijn gegaan, als een of andere
actiën-maatschappij hem had opgedragen, gauw eventjes ergens een
stad te bouwen.
Het is anders niet moeielijk, om zich rekenschap te geven van de
methodische wijze, waarop de verschillende wijken van Amsterdam
zich om een gemeenschappelijk centrum gerangschikt hebben. Dat
centrum is zeer duidelijk de samenkomst van den Amstel met het
water van de Zuiderzee.
Daar, aan de monding van de rivier, waarvan de wereldstad haar naam
te danken heeft, bevond zich het oorspronkelijke dorp. Hoe arm de
bewoners ook waren, zij gevoelden toch behoefte om niet te verdrin
ken, en daarom maakten zij dus een dijk, die hunne hutten omringde
en waarvan de beide uiteinden zich in de zee verloren.
Een rij huizen verhief zich weldra aan den anderen oever van de
gracht. Toen moest men zich wel verder uitbreiden en men maakte een
nieuwen dijk, terwijl voor de benoodigde grond weer een gracht daar
langs gegraven werd. En toen men dat een aantal keeren herhaald had,
verhief Amsterdam zich, zooals het thans is, op 88 eilandjes, aan
elkander gekoppeld met behulp van twee honderd en twee en negentig
bruggen.
Men kan er genoeg wandelen, zooals men wel zal kunnen nagaan,
ofschoon de wandeling tamelijk eentonig is langs grachten en door
straten, die allemaal precies op elkander gelijken. Maar wat zijn
reizigers toch moeilijk te voldoen. Komen zij in een oude stad met
nauwe straten, dan beklagen zij zich, dat zij in een doolhof verdwaald
zijn. Als de stad nieuw is en de huizen allen precies op dezelfde lijn
staan, dan zeggen zij, dat alles met het liniaal gemaakt is.
NOP MAAS
