marcel a. bulte
Een eeuw tussen inkt, papier
en machines
De geschiedenis van de Haarlemse familiedrukkerij Excelsior
Haarlem is niet alleen bloemenstad. Regelmatig wordt de hoofdstad van
de provincie Noord-Holland ook de stad der drukkers, het grafisch hart
van Nederland of bakermat van de boekdrukkunst genoemd. Misschien
komt dat wel door de alom aanwezige geest van Laurens Jansz Coster die
Haarlem dat vleugje geleerdheid en nationale en internationale roem
heeft meegegeven en van wie het standbeeld anno 2001 nog steeds de
Grote Markt domineert. Ook nu staat Haarlem nog steeds bekend als de
plek waar tientallen grote en kleine uitgevers en drukkers in het verleden
vakwerk hebben geleverd en de wereld hebben voorzien van vrolijke en
diepzinnige gedachten op papier. Nog steeds zijn er vele grafische bedrij
ven in Haarlem die op dit terrein kwaliteitsproducten leveren.
Om het drukkersvak zelfstandig te kunnen uitoefenen moet men des
kundig, handig en ervaren zijn en handelsgeest hebben. Verder is het
belangrijk dat men zich voortdurend bewust is wat iedereen op dit gebied
nodig heeft. Hoe vaak waren het niet mensen van buitenaf die hier kwa
men werken en de stad hielpen grootmaken? Stuk voor stuk zouden ze
het verdienen om even voor het voetlicht te worden gehaald, op hun ver
diensten te worden beoordeeld, om dan na ampele overweging in een
eregalerij te worden geplaatst.
Misschien is het goed dat dit met Jelle de Vries gebeurt die in 1926 zijn
geboorteplaats Sneek (Snits) verruilde voor de Spaarnestad om daar de
rest van zijn leven te tonen dat hij een harde werker en een begaafde
drukker was. Deze eigenschappen bezat Jelle de Vries volgens overleve
ring toen hij naar Haarlem kwam. Hij had toen al zo'n 25 jaar ervaring in
het drukkersvak, de moed om zijn Friese geboortegrond te verlaten en op
oudere leeftijd met zijn gezin opnieuw te beginnen.
In de drukkerijwereld
Jelle werd geboren te Sneek op 3 mei 1878 als zoon van de Sneker uur
werkmaker Hylke de Vries en Sjoukje Riemersma. Waarschijnlijk heeft
hij tijdens zijn jeugd grote bewondering gehad voor het werk van zijn
