frouw Anna J. Loman (1863—1925), later werd zij dame van gezelschap
van Henriëtte's schoonmoeder, Suzanna de Clercq-Rruseman. Anna
wilde economisch zelfstandig worden en het vak van bindster leren, maar
had problemen omdat geen enkele bloemist in Haarlem een vrouw wilde
opleiden. Over een 'burgervrouw' wordt verder geen melding gemaakt.
De commissie juichte het plan in ieder geval toe; het motto van
'Bloemenvak' was immers: 'In elk pogen ligt de kiem tot overwinnen'.
Met de Haarlemse Roosje Vos zal Henriëtte zeker contact hebben
gehad. Zij was de strijdbare socialistische naaister die met haar inzending
-166— van de 'gruweltafel' veler ogen opende. Op deze tafel was te zien wat
naaisters met naald en draad konden maken, maar ook hoeveel uren ze
moesten ploeteren in de ateliers tegen een hongerloon. Roosje Vos was
oprichtster van een socialistische vrouwenvereniging, een vakorganisatie.
Het was een 'heel belangrijke, leerrijke tijd' voor Henriëtte waarmee
ze veel verdiende op immaterieel gebied. De conclusies uit het jaarverslag
over 1898 van het tentoonstellingscomité onderschreef ze zeker volko
men26': Niet met cijfers kon worden hard gemaakt of 'uitbreiding der
werkkring der vrouw in Nederland bevorderd' was door de tentoonstel
ling. Zeker wel waren bevorderd het 'vreugdevolle gevoel, dat arbeid voor
anderen en aan een vast doel schenkt, het streven naar een onafhanke
lijk bestaan en het gemeenschapsleven'. Tastbare resultaten van de ten
toonstelling waren de oprichting van de Nationale Vrouwenraad als
overkoepelend orgaan van alle vrouwenverenigingen. De Nationale
Vrouwenraad sloot zich ook aan bij de International Council of Women.
Verder werd de Vereniging tot verbetering van vrouwenkleding opge
richt, die zich inzette voor reformkleding.
Als vervolg op de tentoonstelling organiseerde het Haarlemse comité
de oprichting van de vereniging 'tot Bevordering van maatschappelijke
Belangen'. In 1901 werd voorts de Eerste Haarlemsche Huishoud- en
Industrieschool opgericht. Vriendin Levine de Clercq van Weel was bij
oprichting en de eerste jaren van de school nauw betrokken.27' Verder
hield Henriëtte er de overtuiging aan over dat Vrouwenkiesrecht onont
beerlijk was en werd ze lid van de in 1898 opgerichte afdeling Haarlem
van de Vereniging Vrouwen Kiesrecht. In later jaren zou ze regelmatig
aan vergaderingen en manifestaties deelnemen.
Goverta, gemakkelijk te stimuleren
Al vroeg stond het voor Henriëtte vast dat ook meisjes een opleiding
moesten volgen. Dochter Goverta was intelligent, plichtsgetrouw en
sociaal voelend. In 1895 deed ze eindexamen hbs. Haar opleiding werd
Haerlem Jaarboek 2000
