Overigens had ze die problemen misschien ook wel wat aan zichzelf
te wijten. Niet alleen vanwege de koude ontvluchtte ze het huis veelvul
dig, ook vanwege de eenzaamheid. Met het dienstmeisje in de keuken
had ze weinig contact en onvoldoende aanspraak. Hoe vaak was ze niet
uit om familie en vrienden te bezoeken of lezingen en cursussen te vol
gen. Was het dan wonder, dat Nieske, nog maar twee maanden in dienst
in februari 1917 wegliep? Ze liet een brief vol verwijten achter, 'neerko
mend daarop, dat zij die eenzame Vrijdagavonden niet meer kon hebben
't Is een zenuwachtige stakkert. Ik merkte het pas 's morgens.'
-178- Henriëtte's verweer 'Ik kan toch niet altijd thuisblijven', klinkt wat zwak
als men in het dagboek leest over al de activiteiten buitenshuis. Dat
dienstboden de provisiekast met een valse sleutel openden en plunderden
en er dan nog met 'krokodillentranen' excuus voor vroegen, greep haar
buitengewoon aan. Ze hervond pas weer kalmte bij het overwegen van de
woorden uit de Bijbel: "Martha, Martha ge bekommert U voor vele din
gen - één ding is noodig'37'
Geestelijke ontwikkeling en vriendschap
Henriëtte was steeds een trouw, doch kritisch kerkgangster gebleven.
Trouw was ze aan ds. W. Bax die in het begin van de twintigste eeuw in
Santpoort stond. Maar zijn preken bevredigden haar niet echt. Wanneer
ze kon 'zonder Bax te kwetsen', ging ze dus in Haarlem ter kerke en dan
liefst bij de Remonstrantse ds. Haentjens (1876-1968). Een vriend van
Haentjens, de mystisch filosoof dr. J.D.Bierens de Haan (1866-1943) hield
regelmatig lezingcyclussen en had grote invloed op haar. Als een spons
zoog ze het gebodene op. Zo werd de lijdenstijd voor haar een 'heerlijke
tijd' en was ze op de 5de sterfdag van Willem in 1917 'blij' dat deze 'in de
lijdensweken of omstreeks Paschen is'. Meer dan eens bezocht ze op de
fiets samen met andere vrijzinnigen Wijk aan Zee.
De gemeente Wijk aan Zee en Duin was nog al eens de eerste stand
plaats van jonge, bevlogen en zoals zou blijken, op den duur beroemde
predikanten of hoogleraren, zoals ds. S.F.J. Berkelbach van der Sprenkel
(1882-1967)38» en ds. H.W. Creutzberg (1875-1940), later in IJmuiden en
Scheveningen (Duinoordkerk) een gevierd predikant. Het waren heerlij
ke, stichtende uitjes.
Toen in 1915 dr. G.A. van den Bergh van Eysinga (1874-1957) als predi
kant te Santpoort kwam, bijgestaan door zijn vrouw dr. Jeannette Elias39)
begon voor haar een rijke periode op geestelijk terrein. Met Van den
Bergh en zijn vrouw raakte ze innig bevriend, ondanks het leeftijdsver
schil en al spoedig tutoyeerden ze elkaar. Ze kwamen over en weer bij
elkaar aan huis en maakten samen wandelingen of fietstochten.
Haerlem Jaarboek 2000
