mijne studiën bepaald De waarde van Bach trachtte hij mij reeds
heel vroeg te doen gevoelen. Niet veel ouder dan een jaar of 8 zal ik
geweest zijn, toen hij mij reeds voorlegde de Kleine Klavier-praeludia
en fuga's van Bach en mij den harmonischen bouw er van tracht
te duidelijk te maken. Paedagogisch was dit voorzeker onpractisch,
maar toch, het heeft mij een kern gegeven, die ik thans niet genoeg
kan waardeeren'.
Enschedé herinnert ook nog aan een condoleancebriefje dat hij van
Schmölling ontving bij het overlijden van zijn vader 'met wien hij in quar
tet en sonatenspel zoo veel muziek gemaakt had'. In het gedenkboek
Immig (zie hierna) geeft Enschedé een beschouwing over zijn ervaringen
bij het zelf bespelen van een orgel en zegt: 'ik deed die ervaring op, toen
ik tal van jaren Sam. de Lange moest terzijde staan op het Haarlemsche
orgel'.21'
Na het overlijden van Enschedé schreef de organist Louis Hoog enke
le herinneringen22' aan zijn jeugdvriend, die hem in de jaren 1889-1894
assisteerde bij orgelbespelingen in de Grote Kerk te Haarlem:
'Vele lezers zullen wel weten dat men bij groote oude orgels iemand
moet hebben om onder het spelen de registers indien nodig te ver
wisselen en dat dit met de grootste nauwgezetheid en muzikaliteit
moet geschieden. Jan Willem vatte die taak niet mechanisch op,
Jan Willem Enschedé,
ca. 1900.
(coll. J.W. Enschedé,
Den Haag)
Haerlem Jaarboek 2000
