dekking, de houten geveldelen, de vloerbalken en de vloerdelen gedeel
telijk hersteld en vernieuwd. Verder zijn het elektra en de verwarming
aangepast aan de eisen van de huidige tijd, zodat de theekoepel weer
voor diverse doeleinden gebruikt kan worden, wat natuurlijk uniek is op
deze schitterende locatie.
Met het herstel van de koepel kwam de vraag naar boven of deze oor
spronkelijk tot de buitenplaats Spaarnhout behoorde en dus op de oor
spronkelijke plaats staat of van elders is overgebracht. De geschiedenis
van de koepel is echter moeilijk te achterhalen. Hoewel de koepel op het
terrein staat van het huidige Spaarnhout is het niet zeker of het een res- -333-
tant is van de oudere buitenplaats Spaarnhout. In het boek over de
Haarlemmerhout Haarlemmerhout 400 jaar 'mooier is de wereld ner
gens', Haarlem 1984) wordt uitvoerig over de geschiedenis van dit land
goed geschreven, maar over de koepel zelf wordt met geen woord gerept.
Bekend is uit kadastraal onderzoek dat de buitenplaats Spaarnhout onge
veer op de plaats van de huidige koepel een haventje had met een bij
horend schuitenhuis. Dat blijkt onder andere uit de kadastrale situatie
van 1858, toen de buitenplaats nog op het grondgebied van Heemstede
stond. Uit het onderzoek blijkt verder nergens dat de oude buitenplaats
Spaarnhout ook over een koepel beschikte. Waar komt deze dan van
daan?
De geschiedenis van Spaarnhout is verweven met die van het zuidelijk
aangrenzende Oosterhout. Deze buitenplaats was zeer uitgestrekt en
werd omstreeks 1720 opgekocht door de toenmalige eigenaar van Spaarn
hout en aan zijn bezit toegevoegd. Korte tijd later, in 1734, werd de bui
tenplaats Oosterhout weer van de hand gedaan, maar met minder grond
dan voorheen. Dit verkleinde Oosterhout blijkt uit de gegevens van die
tijd te beschikken over een schuitenhuis en een koepel. Deze zou in de
tussenliggende periode gebouwd moeten zijn. De buitenplaats Ooster
hout leidt dan weer een zelfstandig bestaan totdat de Amsterdammer
R.A.M. Grippeling de buitenplaats in 1899 koopt. Al snel doet hij een
groot deel van de hand met de bedoeling daarop villa's te stichten. Hij
geeft de bekende tuinarchitect L.A. Springer opdracht de plannen daar
toe te ontwerpen: het huidige stadsdeel Oosterhout. In 1923 verkoopt
Grippeling de sterk verkleinde buitenplaats Oosterhout aan de nv Paul
Cassirer. Hij houdt daarbij echter een stukje grond van Oosterhout in
bezit met de bedoeling daarop een villa voor zichzelf te bouwen. Op dit
stukje grond staat de koepel. Grippeling bepaalde bij de verkoop dat deze
koepel binnen een termijn van zes weken op kosten van de koper zou
worden afgebroken. Kennelijk stelde Grippeling het bezit van deze koe
pel niet langer op prijs in combinatie met zijn nieuw te bouwen villa.
MONUMENTENZORG
