ca. 2 meter lengte en bleef in Haarlem wonen, waar zij op hoge leeftijd is
gestorven.
Slechts éénmaal trof ik in Jan Willems eigen geschriften haar naam
aan, namelijk in een brief van 30 augustus 1921 aan zijn schoonmoeder.38'
Hij is dan gescheiden van Annet Modderman en heeft een huishoudster
in dienst, mevrouw Bakker, waarover hij enthousiast is. 'Hoewel hare
persoonlijkheid een geheel andere is, herinnert zij mij telkens aan Marie
Kruseman'.
-32- Overlijden moeder en huwelijk, 1900-1901
Op 12 september 1900 overleed in het huis Houtplein 8 Henriëtte
Enschedé-Mirandolle. Jan Willem bleef achter in het grote huis met een
te lieve dienstbode, aldus Edzard, en met een aanzienlijke erfenis, daar de
gelden die zijn moeder in 1878 van zijn vader had geërfd aan haar enige
zoon kwamen. Er is in later jaren diverse malen sprake van 'de testa
mentkwestie' wanneer er redenen genoemd worden waarom de verhou
ding tussen Jan Willem en zijn halfbroers niet beter was. Waarschijnlijk
betrof dit het testament van de weduwe waardoor haar bezittingen op
haar eigen zoon overgingen en niet ook op haar stiefzoons.
In december 1899 was Jan Willem aanwezig bij het huwelijk van zijn
verre neef mr. H.J.D.D. Enschedé met Marie Kooy. Bij het huwelijksdiner
ontmoette hij een vriendin van de bruid Anna Hermanna Modderman,
dochter van de jong overleden griffier van de rechtbank te Winschoten
Edzard Jan Modderman (1835-1872) en Jantina Haitzema Viëtor (1846-
1926) 39> Zij woonde toen met haar moeder in Heemstede en was werk
zaam op het Museum voor Kunstnijverheid in Haarlem, waar zij een
catalogus van de boekerij maakte. Zij kwam uit een typisch Groningse
familie: de jongens in het gezin kregen alles, de meisjes niets. Geld was
er niet na het vroege overlijden van de vader in 1872, evenmin een
behoorlijk pensioen. Behalve Anna waren er nog twee broers: Berend
Modderman (1870-1944), later eigenaar van de drukkersfirma Ipenbuur
Van Seldam te Amsterdam, en Antonius Modderman (1871-1900),
onderwijzer, lichamelijk hulpbehoevend 4°', vele jaren tot een rolstoel ver
oordeeld, en volgens het familieboek Viëtor 'bekend door zijne literaire
studiën'.41' Moeder Modderman, met 26 jaar weduwe, nam kostgangers in
huis en woonde respectievelijk in Winschoten, Groningen, Dordrecht,
Heemstede42', Amsterdam en Den Haag. De drie kinderen kenden weinig
liefde en zagen elkaar alleen als het nodig was.I0' Niet de meest ideale
achtergrond als levenspartner voor de driftige en verwende Jan Willem
Enschedé.
Haerlem Jaarboek 2000
