Ten geleide
Het jaarboek staat dit keer geheel in het teken van het honderdjarig
bestaan van de Vereniging Haerlem. Het oprichtingsjaar 1901 is daarom
als uitgangspunt genomen. In dat jaar kwam Jan Willem Enschedé tijdens
zijn huwelijksreis in Zwitserland een vriend A.H. Broos tegen, die ook op
huwelijksreis was. Samen zittend op een terras kwamen zij op het idee in
Haarlem een historische vereniging op te richten. Enschedé werd de eer
ste secretaris, maar bleef dat maar kort. Ab van der Steur beschrijft op
boeiende wijze het leven van deze oprichter.
Illustratief voor het Haarlem van een eeuw geleden is het artikel van
Boudien de Vries over het verenigingsleven in 1900. Nu wordt wel gezegd
dat dit het cement van de samenleving is, maar dat was 100 jaar geleden
zeker zo. Het sociaal en maatschappelijke leven kwam sterk tot uiting in
de zeer vele verenigingen in de stad. Sociëteiten, culturele verenigingen,
sportverenigingen, verenigingen van geheelonthouders, zij bestonden
allemaal. Hoe de oprichting van de Vereniging Haerlem in dat tijdsbeeld
paste wordt duidelijk uitgelegd.
Niet alleen de Vereniging Haerlem bestaat 100 jaar. Twee artikelen van
Marcel Bulte gaan over twee bedrijven in Haarlem die ook 100 jaar oud
zijn. De ene is drukkerij Excelsior, het bedrijf dat onze nieuwsbrief drukt.
De keuze voor een artikel over dit bedrijf heeft te maken met het grafisch
verleden van Haarlem. Het andere 100-jarige bedrijf is dat van Jan
Monnikendam. Vanzelfsprekend past de geschiedenis van een winkel in
feestartikelen uitstekend in een feestelijk jaarboek als dit.
Ook de biografie over een vooruitstrevende regentes laat een aspect
van Haarlem rond 1900 zien. De positie van de vrouw was toen geheel
anders. Zij had bijvoorbeeld geen kiesrecht. Wel kon de vrouw actief zijn
in allerlei charitatieve instellingen. In het artikel van Jet van Voorst Vader
krijgt u een beeld van een vrouwenleven, het leven van haar overgroot
moeder, rond 1900.
De Vereniging Haerlem schrijft zelf ook geschiedenis. Al honderd jaar
lang. De eerste 75 jarén kunt u vinden in de jaarboeken van 1976 en 1977.
In dit jaarboek maakt Ab van der Steur de laatste 25 jaar vol. Recente
