antwoord hierop was dat dit nooit werd gedaan in de monumentenzorg.
Men hield zoveel mogelijk vast aan bestaande werkmethoden. Ook wist
men niet wat de gevolgen hiervan zouden zijn. Bij het verwijderen van
het lood van de uiribben en de koningsstijl in de ui bleek dat het hout
werk van deze onderdelen bij de restauratie in de jaren zestig was
gemenied. Vooral de perfecte staat van het lood en het houtwerk van de
koningsstijl viel hierbij op. Dit bracht uiteindelijk de ommekeer in de
zienswijze teweeg. Het bouwteam nam daarna de beslissing dat alle hout
werk gemenied c.q. behandeld zou worden met een goede vervanger voor
loodmenie. Dit zal ongetwijfeld een positieve bijdrage leveren aan een -213-
langere levensduur van de loodbekleding. Mede door al deze verbeterin
gen is de verwachting dat de nieuw aangebrachte bekleding vele jaren
langer mee zal gaan dan de voorgaande. Gaandeweg de werkzaamheden
bleek dat ook andere zaken dan de loodbekleding om herstel ofwel ver
vanging vroegen. Ook het nodige timmerwerk diende zich aan. In aan
vang zouden het kruis en de haan ongemoeid blijven, maar nader onder
zoek wees uit dat ook deze aangepakt moesten worden. Dus werd het
kruis naar beneden gehaald. Ditzelfde gold voor de uitlekken. Ook werd
de haan evenals alle ornamenten, zoals de pinakels, hogels en pumelen
van een nieuwe laag bladgoud voorzien. De firma Walraven uit
Amsterdam zorgde ervoor dat een solide nieuwe laag werd aangebracht,
zodat ook deze onderdelen weer jaren mee kunnen. Verder was er het
overige schilderwerk. Dit is evenals het timmerwerk door collega's onder
houd van de afdeling Bouwkunde, Monumentenzorg en Archeologie uit
gevoerd.
Tijdens de werkzaamheden is er een aantal gebeurtenissen geweest die
minder leuk waren en die tevens de nodige extra kosten met zich mee
brachten. Als eerste werden twee koperen bollen (deze zaten op het kruis
bevestigd) ontvreemd en nooit meer teruggevonden. Deze koperen bollen
vertegenwoordigden toch een historische waarde, die door deze wandaad
verloren is gegaan. Wel zijn uiteraard nieuwe koperen bollen geplaatst.
Een geluk was dat een loden koker, die in de grootste bol zat, niet mee
genomen was. Hierin zat een perkament met daarop de namen van de
mensen die de voorgaande restauratie aan het kruis en de haan hadden
gewerkt. Dit is natuurlijk terug geplaatst, onder toevoeging van een twee
de perkament met daarop de namen van de betrokkenen bij het nieuwe
herstel van het kruis en de haan.
Voor de laatste restauratie was veel geld nodig. Een deel daarvan was
afkomstig van een anonieme, particuliere schenking. Deze schenkster
heeft zich uiteindelijk bekend gemaakt, mevr. E.M. Sieperda-Staab. Zij
heeft gedurende de werkzaamheden een bezoek aan de toren gebracht en
MONUMENTENZORG
