De restauratie
Bijdrage van ir. W.B.J. Polman
De laatste jaren is het niet zo goed gegaan met dit rijksmonument; pro
blemen met het dak en gebreken aan de voorgevel maakten een restau
ratie hoogst urgent. Een noodvoorziening, die enkele jaren geleden door
de brandweer werd aangebracht, was de directe aanleiding voor de heer
Endlich om de knoop door te hakken en tot restauratie over te gaan. Zo
werd voorkomen dat het verval grotere vormen zou aannemen ten koste
-238- van het historische karakter van het pand. Met het ontbreken van een
daadwerkelijke woonfunctie boven de winkels worden technische pro
blemen vaak te laat gesignaleerd omdat de betreffende ruimten niet of
zelden betreden worden. Steeds meer bestaat er bij de eigenaren van win
kelpanden de bereidheid om mee te werken aan het gemeentelijk beleid
'Wonen boven winkels'. Daarbij zijn echter bepaalde voorwaarden indi
vidueel niet op te lossen zoals bijvoorbeeld de eis van zelfstandige toe
gankelijkheid. Voor een afzonderlijke toegang tot de bovenwoning is
vaak geen plaats. Zo ook bij dit monument aan de Spekstraat: de groot
ste breedte bevindt zich aan de achterzijde.
Na het gereedkomen van het restauratieplan halverwege 2001 startten
in het begin van 2002 de werkzaamheden met de sloop van de achterge
vel en de geveltop van de voorgevel. Deze werden eerst uitgebreid gedo
cumenteerd. Uit technisch onderzoek bleek dat beide bouwdelen wegens
constructieve instabiliteit en aantasting niet meer te handhaven waren.
Ook het achterste deel van de zijgevel aan de kant van het huurpand nr.
12 ('Huis met de kogel') helde bijna 20 cm naar buiten over, zodat ook
hier niet aan een drastische aanpak te ontkomen was. Bij het technisch
onderzoek bleek onder andere dat een vijftal balkkoppen en de kromstijl
van een spant door inmetseling bijna volledig vergaan waren. Bij het weg
breken van meerdere - onder elkaar aangebrachte - plafonds bij de eer
ste verdieping bleek de balklaag van het voorhuis op korbelen te rusten,
die over het algemeen in goede staat verkeerden. Gelijktijdig met het her
stel van het pand werd de bewoonbaarheid van de verdiepingen afge
stemd op de eisen van deze tijd en werd de brandveiligheid sterk verbe
terd. De scheidingsmuren met de buren bleken niet zo solide te zijn als
van bouwmuren verwacht mag worden, zodat ook hier verbeteringen
plaats moesten vinden.
Toch is bij het treffen van deze voorzieningen het monumentale karak
ter volledig ontzien en zelfs beter in beeld gekomen door het wegnemen
van allerlei betimmeringen en toevoegingen uit de twintigste eeuw. In het
woongedeelte is de oude balkstructuur van de vloeren weer in het zicht
Haerlem Jaarboek 2002
